سیبرنتیک چهارم

هدف: این مقاله با رویکردی سیبرنتیکی، روند تکاملی دانش در انواع سیبرنتیک را با توجه به نقش مشاهده گر مورد بررسی قرار می دهد و با مطرح کردن مبانی فلسفی چهارگانه سیبرنتیک سعی دارد اهمیت این رویکرد را در علم اطلاعات و دانش شناسی آشکار کند. روش: بررسی و تحلیل متون منتشر شده یافته ها: مشاهده گر در هر مرتبه از سیبرنتیک نقش متفاوتی ایفا می کند. دانش در سیبرنتیک اول تصویری از واقعیت مشاهده شده و بدون حضور مشاهده گر در سامانه، در سیبرنتیک دوم سازه ای فردی با حضور مشاهده گر و در سیبرنتیک سوم سازه ای اجتماعی برگرفته از عملکرد مشاهده گران و در جهت اهداف انسانی است که در سیبرنتیک چهارم با استفاده از دیالکتیک جهانی و گسترش ارتباطات علمی تکامل می یابد. هر چهار رویکرد سیبرنتیکی در علم اطلاعات و دانش شناسی حائز اهمیت می باشند و اوج این اهمیت را می توان در ارتباطات علمی و سیبرنتیک چهارم دید. علم اطلاعات و دانش شناسی به دلیل دارا بودن ماهیتی بین رشته ای زیربنای توسعه جوامع است لذا ضروری است به مطالعات علم و فناوری از دیدگاه تکامل دانش در علم سیبرنتیک نگریسته شود.