نقوش بومی

یکی از پراهمّیت ترین مسائل در زمینه زنده نگهداشتن ارزش های بومی یک منطقه، ناحیه و یا شهر یافتن نشانه هایی است که از گذشته باقی مانده اند. نظر به معماری بومی در پهنه جهان، گویای پیوندی عمیق بین خانه و محیط می باشد، از این میان معماری روستایی بومی گیلان، از دیرباز نمونه بارز دست ساخته های مردمانِ این خطّه را در خود جای داده است. مقاله حاضر بر پایه تحقیقات تفسیری - تاریخی و با مطالعات میدانی انجام پذیرفته است. در این مقاله مقایسه ای تطبیقی بین نقوش موجود از میان دست بافته های مطرح و پرکاربرد از گذشته تا به حال در سطح استان از یک سو و نقوش چوبی–نرده - بناهای بومی روستایی گیلان که از شاخص ترین عناصر کاربردی و در عین حال تزئینی معماری بومی گیلان می باشند،  بر اساس مشاهدات عینی و بناهای تحقیق شده در آثار پژوهشگران پیشین از سوی دیگر، صورت گرفته است. نتایج دست یافته در اتمام تحقیقات با توّجه به سه اصل پیرس4 در مورد نشانه شناسی انجام گرفته و بر طبق موضوعات مورد اهمّیت در آن، شمایلی، نمادین و نمایه ای،  بودن یافته ها دسته بندی گردیده است.

فرش دستباف علاوه بر جنبه های هنری و خلاقانه، از نظر اقتصادی اهمیت بسیاری دارد. این کالای هنری با همه ی ارزش ها و ویژگی های خاص خود به عنوان نماد برجسته ایران، نیاز به آگاهی رسانی و شناسایی اصولی آن، به متقاضیان دارد. اهل فرهنگ برای حفظ این هنر اصیل نخست باید آن را از حیث فرهنگی در جامعه نهادینه کنند. در این تحقیق مطالعه ی موردی در خصوص نقوش دستبافته های شول که شهرت جهانی دارند، صورت گرفته و کوشیده شده است تا با استدلال و ارائه نمونه هایی از نقوش و استفاده از ظرفیت های گرافیکی آن ها در طراحی بسته بندی، نشان دهیم چگونه با بهره گیری تخصصی و حرفه ای از نقوش دستبافته های هرمنطقه در بسته بندی همان محصولات و یا مشتقات آن ها می توان نقوش اصیل را در ذهن مخاطب ثبت و ایشان را با انواع نقوش مناطق مختلف آشنا کرد. گردآوری اطلاعات در این مقاله به روش کتابخانه ای جمع آوری شده اند و طرح هایی پیشنهادی برای بسته بندی چند مورد دستبافته و همچنین محصولات جانبی با استفاده از ظرفیت های گرافیکی نقوش بومی (دستبافته های شول) که توسط مولفین طراحی شده است، ارائه شده، که توسط پرسشنامه به همراه تصویر بسته بندی ها، در مولفه های افزایش فروش ( اقتصادی )، شناساندن نقوش، شناساندن رنگبندی و تاثیرات اجتماعی بر مشتریان، در اختیار مخاطبین هدف در استان بوشهر قرار گرفت و توسط 130 نفر بر اساس طیف لیکرت ارزیابی شدند. روایی پرسشنامه توسط صاحبنظران (اساتید راهنما و اقتباس از نمونه های مشابه) تایید گردید و پایایی پرسشنامه توسط روش آلفای کرانباخ معادل 0.758 محاسبه گردید. نتایج این پژوهش می تواند به خریدی هوشمندانه، آگاهانه و متعهدانه منجر شود.