رئالیسم شبکه ای

  با توجه به مبنای هستی شناختی و معرفت شناختیِ «رئالیسم شبکه ای» که پدیده ها را دارای وجود استقلالی از فاعل شناسا و قابل کشف و دارای ابعاد، سطوح، لایه ها و زوایای مختلف- هم در اصل وجودشان و هم در ظهور و بروزشان- می داند، روش موجّه برای کشف حداکثری از واقعیت ها چیست؟ فرضیه مؤلف در پاسخ به این مسئله چنین است: «روش تحقیقِ شبکه ای که مبتنی بر گستره شبکه هستی و معادلات حرکت در این شبکه است، روش موجه برای کشف حداکثری از واقعیت هاست». مقصود از «شبکه هستی» در این فضا، نقشه روابط کل موجودات با یکدیگر است و مقصود از «معادلات حرکت در شبکه هستی» برایندگیری از کمّ و کیف روابط میان پدیده ها برای ایجاد یک تغییر است. در این روش از سه ابزار هستی شناختی، به طورخاص استفاده می شود: «علل اربع»، «مقولات عشر» و «مقومات سته حرکت». این سه ابزارِ راهبردی، مسئولیت تجزیه پدیده ها به اجزا و روابطشان و سپس ترکیب آنها برای دستیابی به اثر جدید را به عهده دارند. این ابزارهای فلسفی با قرائت حکمت متعالیه، در تمام پدیده های فردی و جمعی، ذهنی، روحی و رفتاری، مُلکی و ملکوتی، حقیقی و اعتباری- بر اساس منشأ اعتبار یا انتزاعشان- کارایی دارند و می توانند وحدت را به کثرت تبدیل کرده، سپس کثرات را به وحدت برسانند.