حقایق بیان ناپذیر

مفهوم «بی معنا» در تراکتاتوس و سایر آثار منسوب به دوره اول فکری ویتگنشتاین، همچون یادداشت ها و سخنرانی درباره اخلاق، مفهومی محوری است که تفاسیر مختلفی از آن ارائه شده است. تفسیر سنتی (یا متافیزیکی) یکی از باسابقه ترین تفاسیر این مفهوم است که پیتر هکر، الیزابت آنسکوم، هانس یوهان گلاک ارائه کرده اند؛ بر اساس این تفسیر، ویتگنشتاین به دسته ای از حقایق «بیان ناپذیر» قائل است. بر اساس این تفسیر و بر مبنای این نوع از حقایق، خوانشی از ویتگنشتاین شکل گرفته که او را در امتداد سنت الهیات سلبی قرار می دهد. در این مقاله، ابتدا این تفسیر سنتی از فلسفه ویتگنشتاین اول تبیین می گردد، سپس به ارتباطی که برخی شارحان بین ویتگنشتاین اول و سنت الهیات سلبی برقرار کرده اند، پرداخته می شود و در پایان، ضمن بیان چند ملاحظه انتقادی، روشن می گردد که علی رغم وجود برخی شباهت های اولیه، فلسفه متقدم ویتگنشتاین نه تنها سنخیتی با الهیات سلبی ندارد بلکه می تواند کاملاً در برابر آن قرار گیرد.