آگاهی و اعتماد اجتماعی

یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر میزان رضایت از کیفیت زندگی افراد، سطح سرمایه اجتماعی است که بطورکلی توجه چندانی به آن نشده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش سرمایه اجتماعی در ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان شهر جهرم انجام شده است. روش تحقیق حاضر، توصیفی- تحلیلی و هدف تحقیق کاربردی است. برای جمع آوری اطلاعات و داده های موردنیاز از مطالعات کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) استفاده شده است. مولفه های سرمایه اجتماعی در این پژوهش، مشارکت، آگاهی و اعتماد هستند. برای سنجش متغیرها نیز از طیف لیکرت استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، تعداد 141000 نفر مردم ساکن شهر جهرم براساس آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن کشور سال 1395 می باشد. حجم نمونه براساس فرمول کوکران، 350 نفر شهروندان شهر جهرم (به صورت روش تصادفی ساده توزیع شده است) و 30 نفر از مدیران و کارشناسان در زمینه مطالعات موضوع مربوطه محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل اطلاعات در نرم افزار SPSS و با استفاده از شیوه های من ویتنی، اسپیرمن استفاده گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد که بین متغیر آگاهی اجتماعی، اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی با تعهد سازمانی ارتباط معناداری در سطح کمتر از p<0.05 وجود دارد. همچنین بین متغیر سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی شهروندان شهر جهرم رابطه مثبت و معناداری وجود داشته که سطح ضریب همبستگی آن ضعیف می باشد. در پایان تحقیق، متناسب با یافته های پژوهش، پیشنهاداتی ارائه گردیده است.

امروزه صاحب نظران و اندیشمندان حوزه های برنامه ریزی شهری و نهادهای مدیریتی شهر معتقدند که کاهش و حل مشکلاتی که گریبانگیر شهرها شده است٬ با نگاه صرف تحکم گرایی و برنامه ریزی از بالا به پایین که عمدتاً در قالب طرح های فیزیکی و کالبدی ارائه می شود قابل انجام نیست، بلکه رفع مشکلات شهر درگرو توجه به مردم٬ خصوصیات و توانمندی های آنان و همچنین تأکید ویژه به روند برنامه ریزی از پایین به بالا در محیط های شهری است. سرمایه اجتماعی یکی از خصوصیات ارزشمند مردم است و از متغیرهای اصلی آن، میزان آگاهی و اعتماد اجتماعی است. در این پژوهش به ارزیابی و سنجش این مهم به روش توصیفی- تحلیلی اقدام شده است. بدین منظور داده ها و اطلاعات موردنیاز از میان جامعه آماری(179574 نفر جمعیت منطقه سه شهرزاهدان) با استفاده از پرسشنامه (از میان 320 نفر نمونه آماری براساس فرمول کوکران) جمع آوری گردید. نتایجی که پس از تجزیه و تحلیل های کمی و کیفی (با بهره گیری از طیف لیکرت، SPSS، آزمون T تک نمونه ای) بدست آمد، بیانگر آن است که شهروندان منطقه سه زاهدان از نظر میزان " آگاهی عمومی" در وضعیت بالاتر از حد متوسط (بر اساس طیف 5 گزینه ای لیکرت عدد 3 حد متوسط در نظر گرفته شده است) قرار دارند و از نظر"میزان اعتماد به نهادهای اجرایی"، این نسبت از حد متوسط پایین تر می باشد و نشان از اعتماد پایین مردم به نهادها و دستگاه های اجرایی دارد. اینک با توجه به اینکه شهروندان منطقه سه شهر زاهدان از نظر میزان آگاهی(اجتماعی، اقتصادی و سیاسی)، در وضعیت مطلوبی بسر می برند، لیکن از نظر میزان اعتماد به مسئولین اجرائی و مدیریتی شهر دارای اعتماد کمی هستند، لذا برنامه ریزان و مسئولین شهری بایستی بیش از پیش به این مهم توجه نموده و با بهبود روش ها و تجدیدنظر درعملکردها، اعتماد اجتماعی شهروندان را جلب تا با مشارکت آنها کارکردهای شهری را ارتقا بخشند.