کنش اصلاحی

رشد و تعالی و طی کردن مسیر کمال در شرایط امروز، نیازی مسلم و قطعی برای جوامع شمرده می شود و این امر جز با طراحی و تدوین خط مشی حرکت به سوی پیشرفت محقق نخواهد شد، ازاین رو تدوین خط مشی پیشرفت از دیرباز مد نظر بسیاری از فرهیختگان بوده است. اندیشمندان در جوامع اسلامی نیز از این قاعده مستثنا نبوده و متناسب با فرهنگ اسلامی، می توانند با بهره گیری از قرآن به عنوان یگانه منبع کلام وحی، بدین امر بپردازند. نوشتار پیش روی در صدد است تا به شناسایی انواع کنش های اجتماعی به عنوان یکی از متغیرها در فرایند پیشرفت مبتنی بر آموزه های قرآن بپردازد و در این مسیر، از طریق روش شناسی تحقیقات کیفی و مکانیزم نظریه زمینه ای، به مطالعه قرآنی پرداخته است. در تئوری زمینه ای از سه نوع کدگذاری متمرکز، محوری و گزینشی برای طبقه بندی داده ها استفاده می شود. بر این اساس، ابتدا مفاهیم و مقولات مرتبط از آیات قرآنی استخراج شده و چگونگی ارتباط آنها با هم نیز بیان شده و در نهایت منجر به شکل گیری نظریه ای در زمینه انواع کنش های اجتماعی در فرایند پیشرفت شده است. این دسته از کنش ها شامل کنش های کنترلی، اصلاحی، مشارکتی، انسجامی و عاطفی است که در تعامل با هم، نوع زمینه پیشرفت را مهیا می سازد.