معصومه کاخا

از آنجا که خدمات و امکانات درمانی نیاز ضروری جامعه برای رسیدن به سطح بالای سلامت است توزیع نابرابر آن در سطح شهر یا شهرستان منجر به عقب ماندگی درمانی، تهدید بهداشت و سلامت جامعه، و همچنین فوت تعدادی زیادی از شهروندان می شود. بنابراین دسترسی و توزیع عادلانه این خدمات دارای اهمیت است. پژوهش حاضر به بررسی توزیع خدمات بهداشتی و درمانی در سطح شهرستان های استان قزوین و علت یابی تفاوت آن ها می پردازد. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی و تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه ای (کتب، مقالات، اینترنت، و...) و اسنادی (سالنامه آماری استان قزوین 1398) گردآوری شده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات از طریق مدل های تصمیم گیری آنتروپی شانون و MABAC (ماباک) جهت وزن دهی به شاخص ها و رتبه بندی شهرستان های استان قزوین انجام شد و همچنین برای نمایش نتایج مدل ماباک از نمودار عنکبوتی و نقشه های توزیع فضایی (هات اسپات، کریجینگ، تحلیل خوشه ای) استفاده شد و در ادامه علت تفاوت بین شهرستان های استان قزوین در زمینه خدمات بهداشتی و درمانی بیان شد. نتایج حاصل از مدل تصمیم گیری ماباک حاکی از آن است که از نظر خدمات بهداشتی و درمانی شهرستان قزوین با مقدار 92/3- در رتبه اول، آبیک با 07/4- در رتبه دوم، تاکستان با 08/4- در رتبه سوم، بوئین زهرا با 10/4- در رتبه چهارم، آوج با مقدار 11/4- در رتبه پنجم، و نهایتاً شهرستان البرز با مقدار 16/4- در رتبه آخر قرار گرفته است؛ یعنی شهرستان قزوین دارای بهترین وضعیت و البرز دارای بدترین وضعیت است. نتایج تحلیل خوشه ای حاکی از آن است که شهرستان های استان قزوین از نظر برخورداری از خدمات بهداشتی و درمانی با شاخص موران 539/-، اسکولار 166/1-، و ارزش 243/- در وضعیت تصادفی است که این خدمات به صورت تصادفی و غیر خوشه ای در سطح شهرستان های استان قزوین توزیع شده اند. در زمینه علت تفاوت بین شهرستان های استان قزوین می توان به مهاجرت و افزایش جمعیت  کمبود زیرساخت ها، فرسودگی زیرساخت ها  کمبود نیروی متخصص و کمبود بودجه و اعتبارات اشاره کرد. بنابراین نیاز به نگاه مسئولان و برنامه ریزی های اقتصادی و زیرساختی جهت بهبود اوضاع این شهرستان ها احساس می شود. زیرا بی توجهی به تهدید سلامت مردم می انجامد.