رقیه مدینه دارابی

یکی از الفاظ تحرّک نمایِ فکری، توسط فرقه وهابیّت، اصطلاح پرکاربرد «مِنْ دُونِ اللهِ» در پاره ای از آیات قرآن می باشد. تحقیق حاضر ضمن التفات به معانیِ لغوی واژه «دُونْ»، و معنای جبلی پیشوند لفظ «مِنْ» برای این کلمه، به بررسی در تقابل معناییِ قید «مِنْ دُونِ» با عباراتی چون «مِنْ عِنْدِ» و «مِنْ لَدُنْ»، می پردازد. سپس با استناد به آیات، موارد کارایی و معنایی، و نیز استعمال مفهومیِ ترکیب «من دون الله»، اقسام و مصادیق آنرا تبیین کرده. و پس از آن با غور در آیات، با ارائه ادله مُتقن، خلاف دیدگاه وهابیون را در این امر، به اثبات می رساند. و فرجام، جهت فهم ترجمه صحیح عبارت «من دون الله»، مصادیق و معانیِ حقیقیِ آنرا بر اساس بافت کلام، در قالب مباحث «عبادی، غیریّت، ولایی، توسل و استغاثه، شفاعت، قُرب و بُعد، توصیف و مستثنی، انفصال، مفارقت، مجانبت و...». به ثبوت می رساند. و ابراز می دارد؛ که تعبیر «من دون الله» در تمام موارد به معنای عبارت «من غیر الله» نمی باشد. بلکه دارای معانی متفاوتی بوده و بر اساس پذیرش و ایفای نقش خود در جمله، افاده معنا می کند.