سمیه بهرام علی زاده

تکفیر یکی از چالش های فکری با پیامدهای گسترده اجتماعی و سیاسی است که در طول تاریخ اسلام، کیان جامعه را تهدید کرده است. برخی با افراط و گروهی با تفریط، شبهات بیشتری بر آن افزوده اند. تکفیر معیّن را می توان حساس ترین جلوه تکفیر در اسلام معرفی کرد که از یک جهت به ترسیم چارچوب اسلام مرتبط بوده و از دیگر سو، آزادی اندیشه و عمل را به مخاطره انداخته است. بازخوانی این مقوله و ترسیم چارچوب مورد اتفاق در تکفیر معیّن و بیان اصول حاکم بر آن، تشریح شروط و موانع تکفیر، درک مسئله را تسهیل و معضلات ناشی از آن را تقلیل خواهد داد. دو نگاه در تکفیر معیّن مطرح بوده است که این مقاله با رویکرد تساهلی، سعی در تلطیف مسئله تکفیر دارد و از همین رهگذر آیات، روایات و بیانات اندیشمندان اسلامی را به شکل عمیق تر مورد بازخوانی قرار داده است. درنهایت مشخص گردید که تکفیر معیّن به سادگی میسر نیست و تکفیر معین باید بر اصول مشخصی استوار باشد. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی و مستند به مطالعات کتابخانه ای تهیه شده و سعی در بیان دیدگاهی از تکفیر معیّن دارد که باروح مسالمت آمیز و آزادمنش دین منطبق باشد.