توسعه مدل گردشگری اجتماع محور در ایران: پژوهشی مبتنی بر مرور سیستماتیک و نظریه داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گردشگری شهری دوره ۱۱ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴
113 - 134
حوزههای تخصصی:
گردشگری اجتماع محور با هدف شامل نمودن جوامع محلی در توسعه گردشگری و به دنبال توزیع عادلانه منافع است اما اجرای آن با چالش هایی روبرو است. بنابراین، پیش از اتخاذ اقدامات باید به شناسایی علت ها، زمینه ها و مداخله گرها مبادرت نمود زیرا هر جامعه ای، با مسائل متفاوتی روبرو بوده و از اتخاذ رویکرد اجتماع محور نیز نتایج متفاوتی کسب خواهد نمود. درهرحال، تاکنون مدلی جامع برای توسعه گردشگری اجتماع محور متناسب با شرایط کشور ارائه نشده است. بدین منظور، مطالعه حاضر با تلفیق روش های تحلیل سیستماتیک و داده بنیاد به ارائه این مدل پرداخته است. چهار پایگاه نمایه کننده مقالات انتخاب و با استفاده از چک لیست پریزما و راهنمای ارزیابی انتقادی، 55 مقاله به دست آمده به دقت تحلیل شدند. نتایج نشان می دهند که سطح توسعه زیرساختی و اقتصادی مقصد و ادراک ساکنان از توسعه گردشگری شرایط علی گردشگری اجتماع محور را شکل می دهند. همچنین، انسجام، همبستگی، هماهنگی بین ذی نفعان و تعهدات مکانی و اجتماعی زمینه ساز تمایل به مشارکت ساکنان محلی در توسعه گردشگری است. درهرحال، صرف وجود این زمینه ها به معنای تحقق گردشگری اجتماع محور نیست. در ایران به دلیل ساختار برنامه ریزی متمرکز و بالا به پایین، دولت و رهبری در سطوح کلان و خرد می توانند سبب تقویت یا تضعیف این زمینه ها گردند. بدین ترتیب، توسعه گردشگری اجتماع محور در کشور مستلزم اقدامات و استراتژی های سیاستی، اجتماعی، اقتصادی و فنی است که به حصول پیامدهای آن شامل پایداری و تصویر مقصد یاری رساند. نتایج به طرح های که هدف آن ها توسعه گردشگری اجتماع محور است کمک می کنند تا در صورت ناکامی شرایطی که باید کنترل یا دست کاری شوند را شناسایی نمایند.