فاطمه رنگرز فروغ

وجود تنوع زمین شناختی مهم ترین پایه برای توسعه ژئوتوریسم و شناسایی میراث زمین شناختی برای تاسیس ژئوپارک ها است. فعالیت های ژئوتوریستی تمرکز روی فعالیت های گردشگری زمین شناختی دارد و شاخه ای از گردشگری است که بر روی گردشگری طبیعت بی جان تمرکز دارد و نوعی گردشگری پایدار و آموزشی ( همراه با انتفاع جامعه محلی است. در واقع ژئوتوریسم ، گردشگری دانش محوری است که از تلفیق میان رشته ای صنعت گردشگری با حفظ و تفسیر جاذبه های طبیعت بی جان (همراه با مسائل فرهنگی مرتبط با آنها) و ارائه آن در قالب ژئوسایت به عموم مردم، به وجود می آید. ژئوتوریسم، علیرغم اینکه یک پدیده جهانی است، یک مفهوم نسبتاً جدید نیز است. هدف این پژوهش ارزیابی قابلیت ها وتوان های ژئوتوریستی میراث زمین شناختی شهرستان مراغه با استفاده از روش ارزیابی ژئوسایتGAM ( براساس نظر کارشناسان) می باشد. پژوهش حاضر از نظر روش توصیفی – تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می باشد. نتایج حاصل، شناسایی 11 ژئوسایت بود که نظر سنجی از از ژئوسایت ها با نظرات 20 نفر از کارشناسان اداره گردشگری و میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. تعیین ارزش ژئوسایت ها با استفاده از روش GAM نشان می دهد که ژئوسایت های منطقه فسیلی، غار هامپوئیل و چشمه معدنی گشایش، ایستی بولاغ، غار قرخ کهول و غار چپر با قرارگیری در زون Z33 توان لازم برای فعالیت های ژئوتوریستی را دارند ولی صرف داشتن پتانسیل طبیعی، به تنهایی باعث گسترش فعالیت های ژئوتوریستی نمی شود.

گردشگری سلامت افراد و گروه هایی را شامل می شود که با هدف درمان، به استفاده از آب های معدنی و گرم ، گذران دوران نقاهت ، معالجه و غیره اقدام به مسافرت می کنند. چشمه های آب گرم به عنوان یکی از منابع طبیعی، بخشی از گردشگری سلامت هستند که برای درمان شرایط مختلف پزشکی از آنها استفاده می شود. پژوهش حاضر در مورد چشمه های آبگرم استان آذربایجان شرقی است که از نظر روش پژوهش، توصیفی – تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می باشد. استان آذربایجان شرقی با توجه به موقعیت جغرافیایی، ویژگی های اقلیمی و شرایط زمین شناسی و تکتونیکی از کانون های مهم چشمه های ]بگرم محسوب می شود که در اطراف کوهستان سهند، رشته کوه بزقوش، شمال شرقی کلیبر تمرکز یافته اند. در این پژوهش با بهره گیری از روش کامنسکو و بررسی های کتابخانه ای - اینترنتی و مطالعات اسنادی و نظر سنجی از 20 نفر از متخصصین و کارشناسان سازمان آب منطقه ای و اداره گردشگری استان ، چشمه های آبگرم متعلق، بستان آباد، اسب فروشان، الله حق، ایستی سو لیقوان، یل سوئی، تاپ تاپان و داش آلتی از میان دیگر چشمه های آبگرم استان انتخاب و ارزیابی شدند. نتایج پژوهش نشان داد، چشمه آبگرم متعلق با مجموع امتیاز 86 دارای بالاترین امتیاز است. سپس، چشمه آبگرم اسب فروشان با 84 امتیاز در رتبه دوم، یل سوئی با 82 امتیاز دارای رتبه سوم هستند و کمترین امتیاز نیز متعلق به چشمه آبگرم تاپ تاپان با مجموع امتیاز 65 می باشد.