جعفر معصوم پور

برآورد حدّاکثر بارش محتمل از جمله تحقیقات کاربردی و مهمی است که علاوه بر شناسایی رفتار بارش های حدّی در آب وهواشناسی، در طراحی سازه های بزرگ آبی به-خصوص سدها مورد توجّه هیدرولوژیست هاست. در این پژوهش، به منظور برآورد حدّاکثر بارش محتمل در استان کرمانشاه از روش سینوپتیکی استفاده شده است. به این منظور پس از جمع آوری و پردازش امّا،ر بارش روزانه5 ایستگاه استان، تعداد سه توفان انتخاب و با انجام بیشینه سازی های دمای نقطه شبنم و سرعت باد و محاسبه ضریب رطوبت، مقدار حدّاکثر بارش محتمل برای منطقه با تداوم های 24، 48 و 72 ساعته در دوره های بازگشت 50و 100 ساله برآورد گردید. برای سه تداوم فوق در این دو دوره بازگشت به ترتیب برابر با 164 و 246 میلی متر، 287 و 357 میلی متر و 340 و 439 میلی متر بود. پس از اخذ داده های ترازهای مختلف جوی از NCEP/NCAR؛ نقشه های فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، مؤلّفه های باد مداری و نصف النهاری و رطوبت نسبی، ترسیم و به کمک آنها سامّا،نه های بارش زا در روزهای توفانی از روز شروع توفان تا خاتمه آن تجزیه و تحلیل شدند. بررسی نقشه های سینوپتیکی- دینامیکی مشخص کردکه درخلال وقوع توفان های شدید، منطقه مورد مطالعه تحت تأثیر سامّا،نه های کم ارتفاع دینامیکی ناشی از سامّا،نه های بندالی اُمگاشکل قرار داشته که سبب بارندگی های شدید در استان شده است. این توفان ها نتیجه تقویت و تشدیّد فعّالیّت مرکز چرخند مدیترانه ای و ادغام آن با مرکز چرخند نواحی قطبی از عرض های بالا بوده است. همچنین این سامّا،نه ها از شرق دریای مدیترانه، دریای سرخ و خلیج فارس تغذیه رطوبتی می شده اند.