مسعود عبداللهی نیا

در این مطالعه نشان داده شد که علم می تواند در بسیاری موارد آینده را پیش بینی کند. روش علمی پیش بینی آینده آن است که با مجموعه داده هایی از سیستم واقعی، مدلی مجازی طراحی شود که رفتارش شبیه سیستم واقعی باشد. شکل کلاسیک مدلسازی سیستم های دینامیکی نشان دادن آنها به وسیله مجموعه ای از معادلات دیفرانسیل خطی یا غیرخطی، معمولی یا با مشتقات جزئی است. شرط لازم و کافی برای پیش بینی آینده در سه ویژگی خلاصه می شود: اول، ارائه مدلی از سیستم واقعی با رفتاری مشابه آن؛ دوم، دانستن دقیق شرایط اولیه سیستم واقعی؛ سوم، دانستن دقیق عوامل مؤثر بر سیستم یا ورودی ها در زمان حال و آینده. تحقق این سه شرط آن قدر” اما و اگر» دارد که همه ناکامی ها در پیش بینی آینده به دلیل ناتوانی در دستیابی به آنهاست. در علوم مهندسی این اما و اگرها به اختصار «عدم قطعیت» نامیده می شود. مهم ترین مورد، عدم قطعیت در نمایش سیستم است که هیچ راهی برای به صفر رساندن آن وجود ندارد، ولی روش های متعددی برای کاهش آن ارائه شده است. یکی از روش های مدلسازی که در دهه های اخیر فراگیر شده، استفاده از روش های محاسبات نرم است. این روش علاوه بر سیستم های مهندسی، در سیستم های مرتبط با علوم انسانی و اجتماعی با عدم قطعیت قابل توجه، مانند اقتصاد و مدیریت، کاربرد وسیع یافته است. در مهندسی کنترل شما نه تنها آینده را پیش بینی می کنید، بلکه آن را به شکل دلخواه می سازید. در این مطالعه این مباحث بررسی و تحلیل شده است تا شیوه آینده پژوهی و پیرو آن آینده سازی بر مبنای علم مشخص شود.

تولید فناوری به معنای تولید ثروت و قدرت از علم است. امروزه، فناوری نه تنها مسیری مطمئن برای تولید ثروت است، بلکه ابزاری برای نمایش قدرت نظامی، اقتصادی و صنعتی کشورهای دارنده آن است. در مطالعه حاضر، بر اساس برنامه کرسی آینده پژوهی مهندسی مکانیک، وضعیت تولید فناوری کشور به طور اعم بررسی و در رشته های مهندسی به ویژه مهندسی مکانیک ارزیابی و با برخی از کشورهای منطقه و جهان مقایسه شده است. هدف از این بررسی، ارائه تصویری واقع گرایانه و روشن از وضعیت تولید فناوری در کشور و تحلیل نقاط قوت و ضعف آن بود. در جمع آوری داده ها سعی شد تا حد امکان آمار و داده های تفکیکی مربوط به رشته مهندسی مکانیک استخراج شوند. اصلی ترین شاخص ها برای تعیین وضعیت یک کشور در تولید فناوری شامل سندهای ثبت اختراع ، میزان بودجه تحقیق و توسعه و همچنین تعداد نیروهای متخصص فعال در این بخش است. ثبت اختراع اولین قدم در تولید فناوری است. بالا بودن تعداد اختراعات ثبت شده یک کشور الزاماً به معنای تولید فناوری نیست، ولی پایین بودن آن نشانه ضعف در تولید فناوری است. نگاهی گذرا به داده های آماری نشان می دهد که سهم کشور ما در مقایسه با سایر کشورها در تولید فناوری ناچیز و وضعیت آن نامطلوب است. در این مطالعه مسائل و چالش های تولید فناوری تجزیه و تحلیل و نقاط قوت و ضعف کشور تبیین شده است. در این مقاله صرفاً وضعیت موجود بیان و با سایر کشورها مقایسه و تحلیل شده است. همچنین پیشنهادهایی برای رفع چالش های موجود، طبق برنامه زمان بندی کرسی آینده پژوهی مهندسی مکانیک، ارائه شده است.