محمد کواکبی

در مطالعه حاضر ابتدا، روندها و کلان روندهای اثرگذار بر بخش گردشگری منطقه در ارتباط با محیط داخل و خارج مورد بررسی قرار گرفت و پس از استخراج پیشران های کلیدی اقدام به آینده نگاری وضعیت شد. به منظور شناسایی عوامل با مطالعه نظرات کارشناسان حوزه، چهار دسته عوامل انسانی، سازمانی، فیزیکی و اقتصادی گروه بندی و سپس با به کارگیری تکنیک دلفی و اخذ آرای 21 نفر خبره، زیر مؤلفه های صنعت گردشگری شناسایی شدند. در این پژوهش از روش ماتریس اثرات متقاطع منتج از اثبات گرایی و تکنیک دلفی منتج از اثبات گرایی و تلفیق تحلیل کمی و کیفی منتج از روش مشارکتی استفاده شده است. مطابق نتایج، 3 پیشران سیاست تجاری سازی و حذف موانع اقتصادی، اداری و سیاسی (HP1)، امنیت و ثبات سیاسی (GJ1) و بازاریابی، شناسایی و تبلیغات (SP6) و سرمایه گذاری دولتی (GI5) در رتبه اول تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم و 3 پیشران فناوری تولید (L5)، نرخ مالیات، هزینه و سطح قیمت ها (L6) و نوسانات اقتصادی داخل (T1) در رتبه اول اثرپذیری مستقیم و غیرمستقیم قرار گرفته اند. بر اساس تحلیل داده ها، 8 سناریوی قوی، 18 سناریوی باورکردنی و 4334 سناریوی ضعیف مشخص شد که نهایتاً تعداد 13 سناریو معقول برای برنامه ریزی و سیاست گذاری در اختیار پژوهش قرار گرفت. در بخش نهایی با تدقیق و احصاء اهداف در 7 سرفصل کلی، 15 عامل و 51 پیشران کلیدی چشم انداز ۱۰ساله ترسیم شد. مطابق نتایج، از میان عوامل اثرگذار بر صنعت گردشگری، 5 اولویت سطح بالا شامل؛ امنیت و ثبات سیاسی، راهبردهای تجاری سازی، حذف موانع اقتصادی، اداری و سیاسی، مشارکت و همکاری بخشی و فرابخشی، فرایند تصمیم سازی و مشارکت ذی نفعان و کلان روندهای با اثرگذاری منفی همچون کیفیت نظام های کسب وکار گردشگری، رسانه و تبلیغات، اثر تغییر اقلیم و کاهش منابع زیستی، نوسانات اقتصادی و موانع تجاری قابل توجه هستند. یافته ها نشان می دهد که دانش ارائه شده توسط ذی نفعان فعال در سیستم گردشگری می تواند برای برنامه ریزی و مدیریت مقاصد گردشگری مفید باشد.