امین شیرنیا پاریجانی

جمعیت جهان به سرعت به سمت سالمند شدن در حرکت می باشد و این رشد سریع جمعیت سالمندی به پدیده ای جهانی و اجتماعی تبدیل شده است. مسئله سالمندی جمعیت در ایران به دلایل مختلف ازجمله کاهش میزان موالید، پیشرفت های علم پزشکی، بهداشت، آموزش وپرورش و افزایش امید به زندگی در حال ظهور بوده و پدیده نوینی به شمار می رود. هدف این پژوهش، ارزیابی و تحلیل سطوح برخورداری مناطق 12 گانه شهر بابل ازلحاظ شاخص های شهر دوستدار سالمند و رتبه بندی مناطق می باشد. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازنظر گردآوری اطلاعات، در حیطه پژوهش های پیمایشی قرارگرفته است. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده و جهت وزن دهی برای تحلیل معیارها از روش تحلیل شبکه ANP فازی و جهت رتبه بندی مناطق از روش واسپاس فازی استفاده شده است. یافته ها حاکی از آن است در بین معیارهای جهانی شهر دوستدار سالمند مورداستفاده در این پژوهش معیار فضاهای عمومی و ساختمان ها با وزن 2160/0 رتبه اول را کسب کرده است. تکریم و اجتماع پذیری سالمندان با وزن 151/0 رتبه دوم و مشارکت شهروندی و اشتغال با وزن 147/0 رتبه سوم را کسب کرده است. همچنین بر اساس روش واسپاس، منطقه 4 با وزن 904/0 در رتبه نخست و منطقه پنج با وزن 733/0 در رتبه آخر قرارگرفته اند. بر اساس این نتایج پیشنهاد می شود نهادهای متولی امر، شهرداری و بهزیستی با حمایت و مشارکت دیگر نهادهای دولتی در جهت رفع مشکلات و معضلات اجتماعی، کالبدی و اقتصادی سالمندان، با برنامه ریزی منسجم جهت استفاده از منابع، فرصت های برابر به منظور دست یابی همه افراد و سالمندان از فضاهای شهری را ایجاد گردانند.

سالمندی مرحله ای از زندگی است که چگونگی گذران آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مسأله سالمندی در ایران به علت دلایل مختلف از جمله کاهش میزان زاد و ولد، پیشرفت های علم پزشکی پدیده ای نوین به شمار می آید. پژوهش حاضر به دنبال ارزیابی وضع موجود زیست پذیری شهر بابل با هدف اولویت بندی مؤلفه های اصلی زیست پذیری از دیدگاه سالمندان در شهر بابل است. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و مبتنی برداده های اولیه بوده که جمع]وری اطلاعات اولیه، به صورت اسنادی و پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه انجام گرفته است. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و Smart Pls مورد پردازش قرار گرفت. وضع موجود با آزمون تی نمونه ای و روابط بین ابعاد و شاخص های زیست پذیری با کمک مدل سازی معادلات ساختاری با روش حداقل مربعات جزئی (PLS)  تحلیل شده است. نتایج حاکی از آن است که در وضع موجود تمامی ابعاد زیست پذیری شهر بابل از میانگین متوسط پایین تر بوده است. نتایج مدل نیز نشان می دهد که از بین مؤلفه های اثرگذار بر وضع موجود، تمام مؤلفه ها، اثرگذاری مثبت و معناداری داشته و بیشترین تأثیر را مؤلفه سلامت شهری دارد که می توان از آن به عنوان محرک و برانگیزاننده زیست پذیری شهر بابل نام برد و مؤلفه زیست محیطی کمترین اثر را بر وضع موجود زیست پذیری شهر بابل داشته است.