مریم چاووشی قمی

موضوع تحول در موقعیت و منزلت قدرت های بزرگ ، همواره یکی از مهمترین مباحث سیاست بین الملل بوده است. در این ارتباط ، مباحث نظری گوناگونی به ویژه از منظر مباحث رئالیستی مورد توجه قرار گرفته که نظریه  «گذار یا تحول قدرت« یکی از این موارد می باشد. از سوی دیگر، در طول چند دهه گذشته ، آینده پیش روی امریکا و سناریوهای متصور برای نقش و موقعیت آن در مواجهه با تحولاتی چون خیزش قدرت های جدید و بروز کانون های جدید تهدید، به یکی از حساسیت های تحلیلگران سیاست جهانی تبدیل شده که ماحصل بررسی ها ی مربوط را می توان در حداقل سه رویکرد افول گرائی ، امریکا ستیزی و جهان پیش رو مشاهده کرد.در این نوشتار ، بر مبنای جهت گیری نظری ، چگونگی ارتباط یابی میان مبحث گذار قدرت و ترجمان نظری آن در قالب سه رویکرد یاد شده مدنظر است. سوال محوری عبارتست از اینکه : دیدگاه های آینده نگر مربوط به موقعیت و نقش امریکا کدامند و چگونه می توان میان آنان تعامل و همپیوندی نظری برقرار کرد؟ و فرضیه اینکه: رویکرد های نظری مربوط به چگونگی تداوم یا انتقال پذیری موقعیت و نقش امریکا در جهان پیش رو در سه الگوی مفهومی "مکتب افول گرایی" ، " آمریکا ستیزی"و "جهان پسا آمریکا" قابل شناسایی است. این سه در بستر تحولات بین المللی(جنگ سرد و پس از آن) ، به نوعی چارچوب تعاملی شکل داده اند که به تقویت ادبیات معطوف به گذار قدرت منجر شده است.