مائده حیدری

از موضوعات مهم اجتماعی در قرآن کریم، تأثیرگذاری مردم در ساختن آینده و سرنوشت جامعه است. همانطور که شخص نسبت به سرنوشت خود مسئول است  نسبت به سرنوشت جمعی نیز مسئولیت دارد و به همین سبب  «رفتار جمعی» اهمیت می یابد. ژویایی  حرکت و رشد در مسائل گوناگون جامعه حاصل اراده و حرکت های جمعی مثبت است  همچنانکه رفتارهای جمعی منفی نیز می تواند به افزایش مشکلات و اسیب های فراگیرتر در ابعاد گوناگون بینجامد. هدف ژِوهش حاضر بررسی آثار دنیوی و اخروی رفتار جمعی در قرآن کریم در دو بخش آثار رفتارهای جمعی منفی و آثار رفتارهای جمعی مثبت است. این تحقیق از نظر هدف بنیادی و با روش توصیفی اسنادی انجام شده است. روش تحلیل داده ها از نوع تحلیل محتوای کیفی است. جامعه تحقیق  متنی و شامل مجموعه آیات قرآن کریم در تفاسیر و ژِوهش ها و کتب اسلامی و جامعه شناسی مرتبط است که به صورت هدفمند و در راستای اهداف و ژرسش های تحقیق انجام شده است. یافته های ژِوهش حاکی از آن است که آثار رفتار جمعی در قرآن کریم شامل آثار مثبتی چون آبادانی شهرها و نزول برکات  زمامداری شایستگان یاری خداونهد امداد مومنین و آثار رفتارهای جمعی منفی مانند عذابهای دنیوی و اخروی نفرین ژیامبران و صالحان  طبع دهلا  آوارگی و سرگردانی است.