محمدحسن نقی زاده

اسراف، مصادیق متعدّدی در قرآن کریم دارد. عبارت «إِنَّهُ لایُحِبُّ الْمُسْرِفینَ»، دو بار در قرآن کریم تکرار شده است. عبارت «لایُحِبُّ» در قرآن کریم، بر نهایت ناپسند بودن یک امر و فاعل آن، در نزد خداوند متعال دلالت کرده و فاعل آن، مورد خشم و نفرت الهی است. حال اگر این حکم، به تمام مصادیق کوچک و بزرگ اسراف تعمیم داده شود، نتیجه این خواهد بود که هرکس کوچک ترین مصداق اسراف را هم مرتکب شود، از دایره رحمت خدا به دور خواهد بود. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای به بررسی محدوده شمول اسراف پرداخته است. از نظر نگارنده، آیات 141 سوره انعام و 31 سوره اعراف، در دو سیاق مشابه به کار رفته و اسلوب ساختاری خاصی را پیروی می کنند. بدین شکل که در هر دو سیاق، از شرک و دروغ بستن بر باری تعالی، سخن به میان آمده است؛ همچنین، عبارات یکسانی وجود دارد که احتمال پیروی هر دو آیه از ساختار واحد را تقویت می کند. از نظر نگارنده این نوشتار، الف و لام «المسرفین»، به کار رفته در«إنّه لایحبّ المسرفین»، الف و لام عهد است که با توجّه به استعمال خاص و بارمعنایی عبارت «إنّه لایحبُّ...»، به طور خاص، فقط اسراف کاران دو آیه مذکور را در بر می گیرد و الف و لام جنس نیست که شامل حال تمام اسراف کاران و در هر درجه ای از اسراف گردد.