مهدی عالی پور اردی

مناطق تحت مدیریت به عنوان مناطق حفاظتی دارای جذابیت های مناسبی به منظور فعالیت های توریستی می باشد. دراین بین مفهوم اکوتوریسم می تواند به عنوان پدیده ای مدرن که انگیزه اصلی آن گردشگری، مشاهده و لذت از طبیعت و پدیده ها و چشم اندازهای طبیعی و فرهنگی و کاهش اثرات و تخریب فعالیت های گردشگری بر روی منابع سرزمین برای گردشگری باشد. به منظور برنامه ریزی راهبردی پتانسیل های طبیعت گردی در منطقه اثر طبیعی ملی سبلان از مدل ترکیبی FAHP-SWOT استفاده شد. 10 زیر معیار قوت و ضعف به عنوان عوامل داخلی و 10 زیر معیار فرصت و تهدید به عنوان عوامل خارجی پتانسیل طبیعت گردی پایدار شناسایی شد. نتایج مدل سازی نشان داد که عوامل داخلی با مجموع امتیاز 631/0 به عنوان عامل اصلی در پتانسیل طبیعت گردی پایدار می باشد. چهار استراتژی تهاجمی، تنوع، بازنگری و تدافعی برای هر زیر معیار موردبررسی قرار گرفت که درنهایت استراتژی تهاجمی به عنوان استراتژی اصلی طبیعت گردی پایدار در منطقه اثر طبیعی ملی سبلان انتخاب شد. بررسی نتایج گرفته شده حاکی از وجود پتانسیل طبیعت گردی پایدار در داخل منطقه می باشد. هم چنین استفاده از مدیریت پایدار و مشارکت افراد بومی و محلی در این مدیریت و توسعه تاسیسات و زیرساخت ها و ایجاد ورزش های زمستانی و تنوع در فعالیت های گردشگری متناسب و هماهنگ با محیط طبیعی منطقه می تواند در پیشبرد اهداف طبیعت گردی پایدار در منطقه اثر طبیعی ملی سبلان مؤثر باشد.

امروزه گردشگری به عنوان یک صنعت مهم برای پیشبرد اقتصادی برای درآمد زایی و هم چنین به عنوان یک منبع مهم برای رسیدن به توسعه پایدار از طریق بکار گیری تمامی ملاحظات در بخش توسعه پایدار می باشد. توسعه گردشگری به عنوان مجموعه ای از فعالیت های اقتصادی، تأثیر بسزایی در تقویت بنیان های اقتصادی جوامع دارد. برای رسیدن به اینکه کدام مناطق از استان اردبیل دارای استعدادهای مختلف برای گردشگری می باشد در این مطالعه اقدام به الویت بندی شهرستان های این استان با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره پرداخته شد. برای این منظور از زیرساخت های گردشگری در این مناطق که به قصد ارایه خدمات وانتفاع توسعه خدمات به گردشگران و مسافران یا میهمانان طبق ضوابط ارایه می شود، استفاده شد. برای الویت بندی شهرستان های استان اردبیل از ترکیب مدل های تحلیل سلسله مراتبی و روش شباهت به راه حل ایده آل استفاده شد.نتایج حاصله از روش های تصمیم گیری نشان داد که زیرساخت های اقامتی و مناطق گردشگری بیشتر امتیازات را از لحاظ دید کارشناسان و اساتید دانشگاه و بالاخص گردشگران داشته است و اهمیت این دو تعیین کننده الویت شهرستان ها در جهت گردشگری بوده است. برای اثبات این حالت می توان دید که شهرستان های سرعین و اردبیل در مورد زیرساخت های اقامتی و مناطق  گردشگری تعداد بیشتری دارا بوده و در نهایت به عنوان الویت های بالای دارای توان جذب گردشگر می باشند، در ضمن می توان به توانایی بالای روش های مورد استفاده اشاره داشت که توانسته اند به خوبی در مطالعه حاضر مفید باشند. هم چنین در این مطالعه جهت پیشبرد گردشگری در مناطق بدست آمده پیشنهاداتی نیز ارائه شده است.