آزاد داوودی

ارتقا و بهبود سطح کیفیت زندگی روستاییان به عنوان هدف اصلی اجرای برنامه های توسعه روستایی و از مهمترین آنها یعنی طرح های هادی به عنوان موردی ترین طرح های توسعه محلی است. در این راستا نیاز است که پس از گذشت چند سال از اجرای طرح های هادی، ارزشیابی لازم انجام شود تا از یک سو پیامدهای اجرای طرح  بر تغییرات سطح کیفیت زندگی روستاییان مشخص گردد و از سویی دیگر با شناسایی نقاط قوت و ضعف، اطلاعات لازم برای مدیریت بهتر طرح های یادشده جهت ارتقای مطلوب سطح کیفیت زندگی روستاییان حاصل آید. این مطلب، هدف اصلی پژوهش کاربردی حاضر بوده که با روش توصیفی – تحلیلی انجام و اطلاعات آن از دو منبع اسنادی و میدانی (مصاحبه، پرسشنامه و مشاهده) جمع آوری شده است. جهت تعیین حجم نمونه آماری از جامعه پژوهش یعنی سرپرستان خانوار 8 روستای(1252 خانوار) بخش خاوومیرآباد که از اجرای طرح هادی روستاهایشان حداقل 3 سال گذشته است از فرمول کوکران استفاده و 250 سرپرست به عنوان حجم نمونه تعیین و پس از توزیع طبقه ای پرسشنامه ها در میان روستاها، به صورت تصادفی ساده نیز پرسشنامه ها در میان سرپرستان خانوار توزیع گردیدند. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی(میانگین و مد) و آزمون های آمار استنباطی(خی دو، t تک نمونه ای، همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یکطرفه و تحلیل مسیر) نشان دادند که اجرای طرح های هادی در ارتقای و بهبود ابعاد اقتصادی و اجتماعی کیفیت زندگی روستاییان ناموفق بوده و در مقابل موجب ارتقای و بهبود سطح کیفیت زندگی روستاییان در دو بعد محیطی و کالبدی گردیده است. همچنین بین میانگین کیفیت زندگی روستاییان با قدمت اجرای طرح ها و جمعیت روستاها ارتباط معنی داری وجود دارد و این بعد کالبدی است که بیشترین تاثیر را بر بهبود کیفیت زندگی روستاییان بواسطه اجرای طرح های هادی داشته است.

گردشگری جنگ به عنوان محصولی جدید و پرطرفدار در بازار پرسود و منفعت گردشگری توانایی بازسازی اقتصادی و اجتماعی نواحی جنگ زده مرزی را دارد. تحقق این امر در گروه برنامه ریزی صحیح بر پایه وضع موجود می باشد؛ در این میان ضروری است که مناطق دارای این پتانسیل شناسایی و الویت بندی گردند تا بدینوسیله امکانات و سرمایه ها جهت گیری صحیحی داشته و در مسیر درستی هدایت شوند. این امر سهم مهمی در تصمیم گیری های مدیریتی داشته و از سویی دیگر به گردشگران برای انتخاب مقاصد و سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری کمک بسیاری خواهدکرد. از سویی نیاز است که برنامه ریزی های گردشگری و در این میان اولویت بندی های مقاصد گردشگری بر پایه رویکرد پذیرفته شده کنونی مدیریت گردشگری یعنی رویکرد سیستمی و روش های جدید تصمیم گیری باشد. در این راستا پژوهش کاربردی حاضر به اولویت بندی مقاصد هدف گردشگری جنگ استان کردستان بر پایه رویکرد سیستمی پرداخته و با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی یکی از زیرمجموعه های روش های تصمیم گیری چندمنظوره انجام پذیرفته است. نتایج پژوهش نشان دادند که در میان مناطق هدف گردشگری استان، شهرستان بانه دارای مطلوبترین وضعیت نسبت به سایر رقبا(مقاصد) جهت توسعه و گسترش گردشگری جنگ است.