امیرحسین غفوری

مقدمه: ایران یکی از ده کشور حادثه خیز از بُعد بلایای طبیعی است که بروز سوانح و حوادث متعدد، سبب خسارات قابل توجه جانی و مالی در آن می شود. ابعاد تخریب ایجاد شده از طریق سوانح طبیعی به ویژه زلزله، سیل و نظایر آن، چنان وسیع است که مناطق بسیار گسترده ای از کشور را می تواند تحت تأثیر قراردهد. از طرفی، سوانح و بحران ها اغلب ناگهانی هستند، در صورت تدریجی بودن نیز به بشر فرصت کافی نمی دهند و ضایعات، خسارات و تخریب های شدید محیطی را به دنبال می آورند. شهر تهران به عنوان پایتخت ایران، به علّت تمرکز بالای جمعیت و همچنین وجود سازمان ها، ارگان ها و نهادهای مهم تصمیم گیری سیاسی و اقتصادی کشور دارای اهمیت است و وقوع زلزله در آن موجب بروز فاجعه ملّی می شود. به علّت گستره وسیع بحران در زمان وقوع زلزله در شهر تهران، سازمان های مرتبط با مدیریت بحران، پتانسیل کافی برای اداره امور را ندارند و حضور نیروها و یگان های نظامی برای مهار، کنترل و کاهش آسیب ها و آلام شهروندان آسیب دیده ضرورت دارد. بر این اساس، تحقیق حاضر به مقایسه میزان آمادگی دو یگان از نیروهای مسلح یعنی لشکر 27 محّمد رسول الله (ص) و لشکر 10 سیدالشهداء (ع) با توجه به هفت شاخص بررسی نیروی انسانی آموزش دیده در برابر بلایای طبیعی، بررسی نظام ذخیره-سازی برای مدیریت پشتیبانی امداد و نجات، بررسی تجهیزات تخصصی عملیات امداد و نجات، بررسی تخصیص اعتبارات به موقع برای آمادگی سوانح، بررسی تشکیلات مناسب برای هدایت عملیات امداد و نجات، بررسی وضع موجود نظام اطلاع رسانی و بررسی وضعیت اثربخشی عملیات اضطراری پرداخته است. روش ها: تحقیق حاضر از نوع توصیفی-کاربردی است که به روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه در حجم نمونه 100 نفر صورت گرفته است. به منظور دسترسی به جامعه آماری مورد نظر از روش نمونه گیری تصادفی ساده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های t تک نمونه و t مستقل استفاده شده است. یافته ها: یافته های تحقیق بیانگر آن است که آمادگی یگان های نظامی در حد مطلوب بوده و در تمامی شاخص های مورد مطالعه، آمادگی لشکر 10 سیدالشهداء (ع) بالاتر از لشکر 27 محّمد رسول الله (ص) است. همچنین، در مواردی مانند آموزش نیروهای انسانی در برابر بلایای طبیعی، نظام ذخیره سازی برای مدیریت پشتیبانی امداد و نجات، مناسب بودن تجهیزات تخصصی عملیات امداد و نجات، تخصیص اعتبار به-موقع برای آمادگی سوانح، تشکیلات مناسب برای هدایت عملیات امداد و نجات، نظام اطلاع رسانی و وضعیت اثربخشی عملیات اضطراری لشکر 10 سیدالشهدا در شرایط مطلوب تری قرار دارد. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد که آمادگی یگان های نظامی در حد مطلوبی است.