فرداد صفاخو

از مارتا گراهام می توان به عنوان یکی از پایه گذاران رقص مدرن یاد ک رد. او از باله کلاسیک فاصله گرفت، رقص مدرن را به عنوان انقلابی علیه آن صورت بندی کرد و همچنین با خلق زبانی نوین از حرکات، عواطف ژرف انسانی را به نمایش گذاشت. گراهام شیوه اش را به گونه ای طراحی کرد که بدن رقصندگان را بیانگر و نمایشی تر جلوه دهد و همچنین با کمک گرفتن از عبارات شاعرانه دست به خلق تصاویر بص ری زد. او ایده هایش را از حرکات حیوانات، سفرهایش به شرق، مطالعات بسیار در حوزه موسیقی، فلسفه، روانشناسی و اسطوره های یونانی وام می گرفت. گراهام در پی آن بود که از مسیر رقص به ضمیر انسان راهی بگشاید. پیش از شکل گیری ایده های گراهام، آنتونن آرتو ایده طاعون را طرح ریزی کرده بود که با الهام از رقص بالی، کلیدواژه خودانگیختگی را پیشنهاد می کرد. مفهوم خودانگیختگی به رویدادی آنی در اجرا اشاره دارد. یعنی بازیگر در لحظه و به صورت آنی به هر چیز واکنش نشان می دهد به شکلی که گویی اولین رویارویی او با رویداد است. آرتو ریشه این در لحظه بودن و آنی واکنش نش ان دادن را در ضمیر ناخودآگاه انسان جستجو می ک رد و در صدد آن بود تا با حمله به حواس تماشاگر به ناخودآگاه او دسترسی یابد و مخاطب را با خود حقیقی اش مواجه کند تا بتواند به کاتارسیسِ مطلوب نظرش برسد. به نظر می رسد آرتو بازیگری را یک 43 بخش پژوهش 1 . این مقاله مستخرج از پایا ننامه کارشناسی ارشد نگارنده اول، تحت همین عنوان است. 2 . کارشناسی ارشد بازیگری، پردیس فارابی، دانشگاه هنر، تهران. 3استادیار، دانشکده سینما و تئاتر، دانشگاه هنر، تهران. . 4 کارشناس ارشد کارگردانی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران. پست الکترونیک: . ساحت شهودی و غریزی قلمداد کرده است. در این پژوهش با بررسی دیدگاه آرتو و با تمرکز بر مفهوم خودانگیختگی او، به زمینه های شکل گیری رقص گراهام، ویژگی ها، تکنیک ها و الهامات رقص او پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهند که میان ایده های رقص مدرن و مسئله خودانگیختگی بازیگر، شباهت هایی وجود دارد. در همین راستا اثری از گراهام با نام سوگواری را با تمرکز بر ایده خودانگیختگی آرتو بررسی کرده ایم. به نظر می رسد می توان چنین گفت که اجراهای گراهام خودانگیخته و آنی هستن د و او در تلاش است تا با زبان بدن، مفاهیم را به مخاطب انتق ال داده و از طریق غلیان احساسات به ضمیر ناخودآگاه آن ها راه یابد. روش این پژوهش توصیفی - تحلیلی و شیوه جمع آوری داده ها کتابخانه ای است.