سید محمد حسینی صالحی

شاخصهای رشد و توسعه ، دلالت بر فاصله عمیق تر کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه داشته ورویکرد رشد درون زا و استفاده ظرفیت های داخلی و منابع پایدار تقویت شده است . طی دو دهه گذشته صنعت گردشگری بعنوان منبع پویای رشد و توسعه مورد توجه کشورهای بویژه توسعه یافته قرار گرفته است . کشورهای اسلامی با انبوه جاذبه های خاص فرهنگی، تاریخی و طبیعی می توانند با ایجاد بسترهای لازم از این ظرفیت به نحو بهینه استفاده نمایند . در این پژوهش تطبیقی ، یه بررسی عوامل موثر بر گردشگری با تاکید بر شاخص تنش در دو گروه کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی و کشورهای توسعه یافته طی سال های2005 تا 2019 پرداخته ایم . یافته های تحقیق به تاثیر مثبت و معنادار متغییرهای تنش ، میزان گردشگران دوره قبل، درجه بازبودن اقتصاد و زیرساخت های حمل ونقل بر گردشگری خارجی دلالت دارد . البته ضریب تخمینی شاخص تنش در کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی بزرگتر است . همچنین ضریب برآوردی هزینه های عمومی درآموزش در کشورهای توسعه یافته ، مثبت ومعنی دار بوده و در خصوص تاثیر شاخص قیمت مصرف کننده بر گردشگری خارجی ، ضرایب برآوردی دو گروه کشورها بواسطه نقش قدرت خرید ارز ، با یکدیگر متناقض ( درکشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی مثبت اما در کشورهای توسعه یافته منفی ) می باشد .

در چارچوب الگوها و نظریات رشد و توسعه، توجه به رشد درون زا و توسعه پایدار جایگاهی ویژه و اهمیت خاصی داشته است. طی دهه های اخیر، صنعت گردشگری یکی از مهم ترین منابع پایدار، کارآمد و پویای درآمد و توسعه برای کشورها شناخته می شود. صنعت گردشگری، به ویژه در کشورهای درحال توسعه، با توجه به جاذبه های خاص فرهنگی، تاریخی و طبیعی باید بیش ازپیش مدنظر قرار گیرد و سیاست گذاری متناسبی درمورد آن لحاظ شود. در این تحقیق، با لحاظ کردن عوامل اقتصادی و نهادی (شاخص راهنمای ریسک بین المللی کشورها (ICRG)) به مقایسه تطبیقی دو گروه از کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه منتخب طی سال های2000 تا 2016 پرداخته شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد ضریب تخمین میزان گردشگران دوره قبل، درجه بازبودن اقتصاد، زیرساخت های حمل ونقل و وضعیت شاخص نهادی ICRG در هر دو گروه از کشورها تأثیر مثبت و معناداری داشته است؛ البته شاخص نهادی  ICRGدر کشورهای درحال توسعه تأثیر بیشتری را نشان داده است. همچنین ضریب تخمین شاخص توسعه انسانی در کشورهای توسعه یافته مثبت و معنی دار است. ضریب تخمین سطح عمومی قیمت ها (تورم) در کشورهای توسعه یافته، کوچک اما منفی و معنی دار است، اما در کشورهای درحال توسعه  با توجه به وضعیت ارزش پول ملی در مقابل ارزهای خارجی گردشگران  این ضریب بسیار کوچک، اما مثبت و معنی دار است.