طیبه کجوری نژاد

رزق طیّب، رزقی گوارا و سازگار با فطرت و طبیعت قوای انسانی بوده و موجب سلامت جسم و تعالی روح انسان است. آموزه های دینی و دعاهای پیشوایان دین راه گشای مؤمنان در مسیر کسب رزق طیّب هستند. امام سجاد علیه السلام در فرازهایی از دعاها درخواست رزق طیّب و راه کارهای حفظ و مداومت آن را از پروردگار متعال درخواست نموده است. پژوهش پیش رو با روش توصیفی تحلیلی، درنظر دارد تا علاوه بر 54 دعای صحیفه کامله که در دسترس همگان است از میان 270 دعای امام زین العابدین علیه السلام که تا حدودی ناشناخته و مهجور است، به جمع آوری محتوا در مورد حفظ و دوام رزق طیب بپردازد. نتیجه پژوهش نشان می دهد که از دیدگاه امام سجاد علیه السلام حمد و شکر خداوند، زهد، توکل بر خدا، قناعت، میانه روی در مخارج زندگی، رضایت به روزی مقدر و در نهایت، عمل به دستورات قرآن موجب می شود که رزق طیب در زندگی انسان پایدار و محفوظ باشد.

از آن جا که شادمانی و فرح از ضروریات روح و جسم انسان و مطابق با فطرت بشری است که در بسیاری از جنبه های حیاتی وی نقش بسزایی دارد؛ به همین جهت در این مقاله با روش کتابخانه ای – توصیفی به تحقیق به این موضوع پرداخته شده است. بر اساس آیات قرآن و روایات معصومین: شادمانی و فرح بر دو قسمت شادمانی ممدوح و مذموم است و شادمانی پسندیده توجه انسان به منعم و سپاسگزاری از او و تحصیل رضایت خدای سبحان را به دنبال دارد. برخلاف فرح مذموم که برخاسته از انگیزه های شهوانی و نفسانی و موجب غفلت است. معرفت و ایمان به خداوند و فضل الهی و شکرگزاری انسان از خالق هستی و شهادت فی سبیل الله از موجبات شادمانی ممدوح است و شادمانی مذموم به تعبیر قرآن و روایات، شادمانی توأم با تکبر و شادمانی های تمسخر آمیز است. حاصل و پیامد شادمانی مذموم طبق آیات و روایات، غفلت و هلاکت انسان بوده و نهایتاً او را به عذاب الهی دچار می سازد.