هنگامه آراسپ

شناخت روش معصومان(علیهم السّلام) در تفسیر آیات پزشکی، و چگونگی پیمودن مسیر تفسیر پزشکی در فرایند فهم آیات قرآن و رسیدن به مقصود خداوند با تبیین علمی آنان می تواند کارآمدترین روش در استنطاق از قرآن در این گونه آیات باشد. آن بزرگواران ضمن توجه به آیات دیگر قرآن و استدلال عقلی خود، به تبیین قرآن پرداخته اند و به آیات آفاقی و انفسی آن، مانند آغاز آفرینش انسان، نیاز انسان به اکسیژن، زمان حیات یافتن جنین، مدت قرارگرفتن در رحم، هویت شخصی، تاریکی های جنین در رحم، هوا و اکسیژن و شیرِخالص از خون، اشاراتی داشتند. آنچه نگارنده در این مقاله، به آن پرداخته است، شناخت روش معصومان(علیهم السّلام) در تبیین و توضیح واژگان آیات پزشکی است و با روش تحلیل محتوایی و گردآوری کتابخانه ای، روایات علمی را واکاوی کرده و به این نتیجه رسیده است که آنان در تبیین لغوی واژگان قرآنی، تنها به یک روش بسنده نکرده ؛ بلکه روش های مختلفی را به کار برده اند؛ پاره ای از توضیحات درباره مقولهٔ معناشناسی، بعضی از سنخ تبیین لغوی، مواردی با تبیین تمثیلی و بیان تصویری و استفاده از واژهٔ متضاد و روش های دیگر است.

علم قرائت، علمی است درباره قرائت قرآن که کلام وحى و معجزه جاوید پیامبر گرامى(ص) است. ازاین رو، شناسایی اختلاف قرائات الفاظ قرآنی و بررسی نقش آنها در تفاسیر، اهمیت ویژه اى دارد. در این نوشتار، موارد اختلاف قراء هفتگانه، در مورد برخی واژگان سوره اسراء، بررسی و اختلاف تفسیرى این موارد، به صورت تطبیقی، تحلیل شده است. همچنین میزان اختلاف، بر اساس روایت حفص از عاصم، به عنوان مشهورترین قرائت، توسط جدول و نمودار مشخص شده و نقش اختلاف در قرائات برخی واژگان این سوره در تغییر یا عدم تغییر معانی کلمات و آیات آن، مورد توجه قرار گرفته است. در انجام این تحقیق، از منابع کتابخانه ای و از روش تحلیلی و توصیفی بهره برده ایم. این تحقیق نشان داد مدعای عدم وقوع تحریف در قرآن، ناظر به عدم وقوع تحریف به زیاده و نقصان در قرآن است نه مطلق انواع تحریف؛ زیرا تحریف معنوی، در قالب ترجمه ها و تفاسیر مختلف رخ داده است. البته مسئله «اختلاف در قرائات»، تحریف لفظی است، ولی میزان تاثیر آنها در معانی واژگان آیات سوره اسراء اندک بوده و اغلب و در نهایت، مفهوم یکسانی از آیه به دست آمده است. گاهی تغییراتی مانند مبالغه و تاکید یا التفات از مقام غایب به تخاطب یا برعکس یا به صورت مفرد و جمع ایجاد شده است. در بعضی موارد نیز منجر به تغییر معنایی در آیه شده است. از مجموعه 28 مورد اختلاف قرائت در سوره اسراء، 12مورد همراه با تغییر معنایی و تعداد 16 مورد، بدون تغییر معنایی است.