فاطمه زعفرانی

این مطالعه به دنبال آن است تا با تکیه بر مدل های تحلیل فضایی و در چارچوب نگرش «انتشار فضایی»، جایگاه هسته مرکزی شهر طرقبه را از منظر گروه های جمعیتی، در شرایط رشد آرام (قبل از 1385) و رشد سریع (بعداز 1385)، مورد ارزیابی قرار دهد. متغیرهای تحقیق شامل تعداد جمعیت، تعداد زنان، سالخوردگان، جوانان، شاغلین، بیکاران و کم سوادان و مقیاس تحلیل در سطح 1476بلوک شهری و طی سه دوره زمانی1375، 1385و 1395 است. برای این منظور ضمن ایجاد پایگاه اطلاعات مکانی از ویژگی های جمعیت شهر طرقبه و هسته مرکزی آن و با استفاده از ابزارها و تکنیک های آماری-فضایی همچونGetis-Ord Gi  و  Grouping Analysisبه ارزیابی و تحلیل داده ها پرداخته شد. نتایج این ارزیابی نشان می دهد تا قبل از 1385، هسته مرکزی منشأ تمام گروه های جمعیتی و متمایز از سایر محدوده های شهری است. اما پس از 1385، گروه های جمعیتی با الگوی غالب «انتشار فضایی پیوسته» از هسته مرکزی خارج و در پیرامون آن ساکن می شوند. مدل های تحلیل فضایی نشان می دهند که در نتیجه این تغییرات، هسته مرکزی طرقبه، جایگاه خود را در مقایسه با سایر محدوده های شهری از دست نمی دهد؛ بلکه این فرایند، سبب شبیه تر شدن برخی محدوده ها به هسته مرکزی و تکثیر ویژگی های جمعیتی هسته مرکزی در سایر محدوده ها می شود. انتشار گروه های جمعیتی در پیرامون هسته مرکزی و چسبیده به آن، از سویی بیانگر تمایل افراد به حضور در این محدوده و نمایش پیوستگی و انسجام فضایی و از سوی دیگر بیانگر وجود الگوی متمایز از تحولات هسته مرکزی در شرایط رشد کالبدی در شهرهایی از این قبیل و تفاوت آن با الگوهای تعمیم یافته ناشی از تحولات شهرهای بزرگ خواهد بود.