علیرضا گلرخ

سیل از جمله مخاطرات طبیعی است که می تواند بر انسان و محیط اثرات مخربی وارد آورد. استان خراسان شمالی با توجه به موقعیت توپوگرافی و جغرافیایی، یکی از سیل خیزترین استان های کشور است و هر ساله خسارات زیادی از این بلای طبیعی متحمل می شود. در این مقاله با بررسی دبی و بارش ایستگاه های منطقه مطالعاتی، بطور موردی چند بارش منجر به سیل که در استان خراسان شمالی رخ داده است، انتخاب و از دیدگاه همدیدی بررسی می شود. نتایج تحلیل نقشه های سطح زمین و نیز سطوح 850 و 500 هکتوپاسکال نشان داد که نم نسبی بالا و حرکت صعودی شدید در ترازهای زیرین و میانی جو و ریزش هوای سرد عرض های جغرافیائی بالا به منطقه مطالعاتی در ترازهای میانی از عوامل موثر بارش های سیلابی در منطقه است که اولی بوسیله فرارفت هوای گرم و مرطوب ناشی از جریان های جنوبی بخش شرقی کم فشارهای سطح زمین ایجاد می شود و دومی در اثر فرارفت تاوائی نسبی چرخندی ناشی از بخش شرقی کم ارتفاع تراز میانی بوجود می آید. هرچه این مقادیر بیشتر باشد، فعالیت چرخندی سامانه شدیدتر و مقدار بارش ریزش شده نیز بیشتر است و در نتیجه احتمال رخداد سیل در منطقه مطالعاتی افزایش و احتمال خسارت ناشی از سیل نیز بشدت افزایش می یابد.