هدی ابراهیمی

امروزه فرسایش خاک به عنوان خطری برای رفاه انسان و حیات او بشمار می آید درمناطقی که فرسایش کنترل نمی شود خاک ها به تدریج فرسایش یافته وحاصل خیزی خود را از دست می دهند لذا بررسی موضوع فرسایش ضرورت می یابد و هدف این تحقیق شناخت وضعیت فرسایش و تولید رسوب حوضه با روش تجربی MPSIAC و EPM   است تا به توان، راهکارهایی یافت که از فرسایش خاک و هدر رفتن آب جلوگیری کند و یا آن را به حداقل برساند. حوضه آبخیز سد برنجستانک در قسمت مرکزی استان مازندران و در سیزده کیلومتری جنوب شرقی شهرستان قائم شهرقرار دارد و زهکش اصلی این حوضه یکی از زیرحوضه های رودخانه تالار می باشد که به نام رودخانه توجی نامگذاری شده است و پس از تعیین حدود حوضه پارامترهای مورد نیاز جمع آوری شده و در قالب موضوع فرسایش تجزیه و تحلیل شده اند از بین روش های متعدد تعیین میزان رسوب دو روش MPSIAC و EPM انتخاب گردید. مقایسه مقادیر به دست آمده بین این دو روش نشان داد که میزان رسوب دهی سالانه در حوضه با روش MPSIAC برابر با   m3/km2 221/99بوده و میزان فرسایش ویژه m3/year 426/9می باشد. با روش EPM میزان فرسایش ویژه 71/ 363 متر مکعب در کیلومتر در سال و میزان دبی رسوب کل حوضه نیز m3/year 6459/54برآورد شده است و از نظر شدت فرسایش حوضه مورد مطالعه با توجه به هر دو روش در کلاس فرسایش کم قرار دارد. مدل تجربی MPSIAC به دلیل اینکه از پارامترهای بیشتری در آن استفاده شده است دقیق تر از مدل تجربی EPM  می باشد.

یکی از انواع ناپایداری دامنه ای که هر ساله خسارات مالی و جانی فراوانی را بر زندگی انسان ها وارد می نماید پدیده زمین لغزش است وجود عوامل مستعد کننده ناپایداری دامنه ها نظیر شیب، زمین شناسی و کاربری اراضی از جمله عوامل ایجاد خسارت فراوان به منابع طبیعی و مسکونی ،از قبیل هدررفت سریع خاک، تخریب اراضی کشاورزی، مسکونی، جنگل ها،جاده ها و... می باشد. در واقع زمین لغزش یک پدیده مخرب طبیعی است و باعث به وجود آمدن خسارات جبران ناپذیری می شود که دفع آنها مستلزم صرف وقت و هزینه هنگفتی است. شناخت نواحی مستعد وقوع زمین لغزش و حرکات توده ای از ضروریات مدیریت منابع طبیعی و برنامه ریزی توسعه ای و عمرانی است. از این رودراین تحقیق با روش توصیفی سعی شده باشناسایی عوامل مختلف طبیعی و انسانی موثر دروقوع زمین لغزش راهکارهای کاربردی در جهت کاهش و جلوگیری از وقوع این بلایای طبیعی با استفاده از مبحث مدیریت بحران ارایه گردد. خوشبختانه در سراسر جهان در خصوص بلایای طبیعی تحقیقات بسیار انجام شده و در ایران نیز تحقیقات خوبی در زمینه بلایای طبیعی و زمین لغزش صورت پذیرفته و مراکز مدیریت بحران نیز در شهرهای مهم و استانها فعال شده اند که تجارب خوبی از حوادث و بلایای گذشته را دارا می باشند .