محمدمحسن حیدری

تقریب و همگرایی از نیازهای اساسی و مهم امروزِ  جهان اسلام است. یکی از منادیان وحدت مسلمین و تقریب در جهان اسلام، امام خمینی است. توجه به مسئله تقریب، افزون بر سیره عملی امام خمینی، در مباحث علمی و آثار فقهی ایشان نیز متبلور شده است. در این پژوهش با تشریح آرای امام خمینی درباره ماهیت تقیه مداراتی، حکم تکلیفی و محدوده تقیه مداراتی، اجزای عمل مقرون به تقیه (چه تقیه خوفی، چه تقیه مداراتی) و مشروط نبودن تقیه به عدم مندوحه، و مقایسه این آرا با دیدگاه فقهای دیگر، و اهمیت تقریب و همگرایی در اندیشه فقهی امام خمینی تبیین شده است.

مسئله اختلاف در هلال ذی الحجه یکی از مسائل مهم و تأثیرگذار در حج است و همواره این پرسش مطرح است که حکم تکلیفی و وضعی وقوف در عرفات با اهل سنت و سایر مناسک چیست؟ از دیدگاه امام خمینی، در شرائط تقیه، انجام مناسک حج با اهل سنت واجب بوده و چه در فرض شک در ثبوت هلال یا علم به عدم ثبوت هلال، مناسک انجام شده مجزی است؛ بلکه عدم همراهی با اهل سنت و صحت وقوف در روز عرفه حقیقی محل اشکال است. این پژوهش در تلاش است تا نقطه نظرات امام خمینی در این مسئله را تبیین کرده و مستندات آن را تشریح کند.