محیا رنجبران

در پی صنعتی شدن شهر ها و ظهور معماری مدرن ، الگوی ساخت بناها از معماری بومی فاصله گرفته که این خود دچار معضلاتی از جمله: دور شدن از طبیعت ، افزایش مصرف انرژی ، دور شدن از فرهنگ آن منطقه ، ایجاد منظری ناشناخته و در تضاد با محیط اطراف و از بین رفتن هویت بومی و معماری خود جوش آن شده است . لذا در این مقاله سعی به بررسی معیارهای مهم در معماری بوم گرا برای شناخت محیط و ادراک آن شده است که بتواند میزان حس تعلق به مکان را افزایش دهد . هدف از ارائه این پژوهش تعامل انسان و طبیعت با توجه به منطقه و بوم و همچنین شناخت و تقویت ادراک محیط و منظر با بهره گیری از معماری بوم گرا می باشد . روش تحقیق ، بر اساس رویکردی "توصیفی و تحلیلی" که از ابزارهای گردآوری اطلاعات ، مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و شهود بصری با " تحلیل استدلال منطقی "به بررسی آن پرداخته شده است . در این پژوهش، در نهایت به الگویی می رسیم که در آن فرهنگ و فن آوری (از عوامل انسانی) طبیعت و اقلیم (از عوامل محیطی) از موارد مهم در شناخت و ادراک محیط محسوب می شود که ارتباط منسجمی را در بر گرفته و کاملا در برگیرنده چگونگی رفتار انسان در آن محیط می باشد .

هویت که یکی از مهم ترین مسائل در جامعه ی امروزی می باشد ، کمتر نگرشی به آن در شهر های بومی ایران به خصوص نواحی سواحل خلیج فارس شده است که ضرورت دانش معماری بومی و توسعه پایدار را دو چندان می کند . در این مقاله با توجه به مطالعات کتابخانه ای و میدانی ، مولفه های اصلی معماری بومی را ارزیابی کرده و به بررسی عمیق از بندر تاریخی زیبای کنگ پرداخته شده است.و سپس از روش دلفی و توسط نرم افزار SPSS و EXL پرسشنامه ها مورد ارزیابی قرارگرفته که در آن روش تجزیه و تحلیل به صورت کمی بوده که بر اساس داده های جمع آوری شده از روش دلفی با استفاده از شاخص های آماری –توصیفی خلاصه و طبقه بندی شده است . نتایج مطالعات نشان می دهد که در کنار شاخصه های اصلی همچون طبیعت و بستر ، زمینه های گوناگون ، انرژی تجدیدپذیر ، الگوهای فرهنگی ، طراحی اقلیمی و کالبد شهر ،شاخصه های دیگری همچون عوامل هنری و صنایع دستی و هم چنین خاطرات شکل گرفته در محیط وروانشناسی محیط در شکل گیری هویت شهری موثرند . بالاخص مهم ترین پارامتر ها در این ارزیابی ، طبیعت و منظر دریا والگوهای فرهنگی شکل گرفته ، می باشد .