فاطمه لایقی

بررسی ارتباط بین آیات یک سوره و ساختار معنایی، روش نوینی در تفسیر قرآن است. ساختار معنایی بیان می کند که هر سوره دارای یک غرض اصلی است و تمامی آیات و مباحث مطرح شده در سوره به آن غرض مرتبط می شوند. با بررسی سیاق آیات و دیگر روش های کشف غرض سوره مشخص گردید که غرض سوره « الاحزاب » "برطرف نمودن فشار وارده بر پیامبر(ص) از طرف گروههای مختلف جامعه" است. یکی از فواید ترسیم ساختار معنایی سوره ها کمک به حل اختلافات تفسیری است. در سوره « الاحزاب » در مورد آیه تطهیر اختلاف تفسیری وجود دارد. اهل سنت با استناد به سیاق آیات، مصداق « اهل البیت » در آیه تطهیر را همسران رسول الله (ص) و مفسران شیعه با استناد به روایات معصومان علیهم السلام مصداق « اهل البیت » را خمسه طیبه می دانند. لیکن بررسی دقیق سیاق آیات، ساختار معنایی و غرض سوره « الاحزاب » ، دلیل اهل سنت را که سیاق آیات است، رد می نماید.

دید ساختاری به سوره ها نگرش نوینی در تفسیر قرآن است که در آن هر سوره دارای یک روح کلی وغرض اصلی است و تمامی آیات و مباحث مطرح شده در سوره به صورت منطقی و بخش بندی شده به آن غرض مرتبط می شوند. برای ترسیم ساختار هر سوره از ابزارها و روشهایی استفاده می شود که مهمترین آن ها سیاق سوره است. ترسیم ساختار سوره ها فواید ارزنده ای دارد که از جمله آن ها می توان به درک جلوه ای جدید از اعجاز قرآن کریم، مقابله با شبهه پراکندگی وگسیختگی آیات و دفاع از اعتقادات شیعه اشاره نمود. برای نشان دادن این شیوه تفسیری سوره «مائده» ، انتخاب گردید؛ که از سوره های بزرگ قرآن کریم است و اواخر عمر پیامبر (ص) نازل شده است؛ بنابراین آخرین رهنمودهای دین مبین اسلام درآن وجود دارد و وصیت نامه وحی است. ساختار سوره مائده با سبک های مختلفی قابل ارائه است؛ در این پژوهش «سبک نمودار درختی» برای نمایش ساختار سوره مائده برگزیده شده است.غرض اصلی سوره مائده وفای به عهد وتبعیت ازحاکم الهی است که راه حفظ دین می باشد و محتوای سوره نسبت به تغییر وتعطیل احکام و حاکم الهی هشدار می دهد.

تزلزل پیوند زناشویی و فروپاشی کانون خانواده ازجمله آسیب هایی است که تبعات منفی بسیاری در ابعاد مختلف زندگی بشر به دنبال داشته و فکر و اندیشه بسیاری از اندیشمندان و مصلحان اجتماعی را به خود مشغول ساخته است. قرآن کریم به عنوان وحی خالص الهی و اصلی ترین منبع اسلام راستین، راهکارهای مفیدی جهت حفظ کانون خانواده و جلوگیری از فروپاشی آن عرضه نموده است. این مقاله که از نوع کتابخانه ای است در صدد است به روش استنادی به شناسایی و عرضه این راهکارها بپردازد. بر اساس این تحقیق می توان راهکارهای مقابله با فروپاشی کانون خانواده را که در سوره «طلاق» آمده است، به دو دسته 1 کنشی، 2 بینشی و گرایشی، تقسیم کرد. راهکارهای کنشی عبارتند از: «محدودیت زمانی خاص برای طلاق»، «حضور زن در منزل همسر در طول عدّه طلاق»، «جدایی شایسته»، «حضور دو شاهد عادل ناظر بر وقوع طلاق»، و راهکارهای بینشی و گرایشی عبارتند از: «یاد خدا»، «رعایت تقوا»، «حفظ حدود الهی»، «توجه به قیامت»، «عبرت گیری از عذاب سخت الهی» و «توجه به قدیر و علیم بودن خداوند».