حجت ترشیزی

نگاه ساختاری به سوره های قرآن، در دوران معاصر مورد توجه مفسران و قرآن پژوهان قرار گرفته است. این جریان نوپا در عرصه تفسیر قرآن، نیازمند تقویت پشتوانه های نظری و کشف و تدوین روش های عملی کارآمد است. نوشتار حاضر کوشیده تا کارایی رویکرد پدیدارشناسانه را، به عنوان یک رویکرد نوین در تفسیر ساختاری قرآن، در کشف ساختار سوره یس بیازماید. این رویکرد می تواند با زدودن پیرایه پیش فرض های مبتنی بر نگاه غیر ساختارگرایانه انباشته در سنت تفسیری، که مخفیانه در فرایند تفسیر مداخله کرده و مانع نگاه ساختارگرایانه به قرآن می شود، در کشف ساختار سوره های قرآن کارآمد باشد. این مواجهه پدیدارشناسانه معلوم می سازد که موضوع محوری در سوره یس، « احصاء تمام چیزها در امام مبین » است. این سوره دارای پنج بخش است که بخش نخست آن حاکی از ارسال رسول الله(ص) جهت انذار قوم خود به این موضوع است. در بخش های بعدی سوره خداوند این مفهوم را در قالب بیان سرگذشت یک قوم در سیر بشریت، با بیان آیات الهی در دنیا در پدیده هایی طبیعی و با توصیف احوال قیامت در قیامت تبیین می کند. آخرین بخش سوره به عنوان یک جمع بندی، این مفهوم را در سراسر پهنه عالم به تصویر می کشد. بر اساس این تبیین ها، مفهوم احصاء در امام مبین دارای سه مولفه مفهومی است؛ به ثمر و سرانجام رساندن، احاطه قدرت و به سهولت انجام دادن کار و شمولیت و فراگیری.