عیسی ابراهیم زاده آکباد

رشد سریع شهرنشینی در شهرهایی مانند زاهدان موجب نابرابری فضایی در توزیع خدمات شهری، به ویژه فضای سبز، شده است. فضای سبز نه تنها عنصری زیباشناختی بلکه عاملی مؤثر در ارتقای سلامت، تعاملات اجتماعی، و کیفیت زندگی شهری است. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان و توزیع فضای سبز شهری در پنج منطقه زاهدان و سنجش آن از منظر عدالت اجتماعی انجام شده است. روش پژوهش توصیفی  تحلیلی و مبتنی بر تحلیل تصاویر ماهواره ای لندست  9 و سنتینل  2 از طریق شاخص NDVI در بستر google earth engine است. داده های جمعیتی و تحلیل های مکانی نیز با استفاده از نرم افزار ArcGIS انجام شد. یافته ها نشان داد میانگین سرانه فضای سبز در زاهدان بسیار پایین تر از استاندارد جهانی است (حدود ۱/۵۶ متر مربع در برابر ۹ متر مربع جهانی) و این میزان در مناطق کم برخوردار، مانند منطقه ۳، به کمتر از ۰/۲۸ متر مربع می رسد. درحالی که منطقه ۵ به دلیل استقرار نهادهای مهم وضعیت بهتری دارد. بسیاری از پارک های شهری فاقد پوشش گیاهی واقعی هستند و بخش زیادی از زمین های شهری بدون بهره برداری سبز باقی مانده اند. در نتیجه، زاهدان با بحران عدالت محیطی روبه روست. برای حل این مشکل، پیشنهاد می شود مدیریت شهری با استفاده از داده های مکانی، رویکردهای مشارکتی، و الگوبرداری از شهرهای مشابه اقدام به بازتوزیع منابع، توسعه فضاهای سبز محلی، بهره گیری از گیاهان بومی، و احیای اراضی بایر کند. توسعه متوازن فضای سبز می تواند نقش مؤثری در ارتقای سلامت، کاهش نابرابری، و افزایش سرزندگی اجتماعی ایفا کند.

با توجه به وجود نابرابری های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به عنوان بزرگترین مانع جهت شکل گیری مناطق خلاق و اصول تربیت شهری در مدیریت شهری باید برنامه هایی تدوین و با توجه به لزوم توسعه هماهنگ مناطق مختلف شهرخلاق، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی نقش توزیع فضایی خدمات شهری در توسعه پایدار شهر زاهدان انجام گرفته است .روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی و کمی است که در آن از مدل های سنجش مکانی تاپسیس و آنتروپی شانون استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، کل محدوده قانونی شهر زاهدان شامل مناطق شهری زاهدان آن می باشد، نتایج حاصل از رتبه بندی مناطق در شاخص های شهر خلاق نشان می دهد که منطقه 1 به عنوان یک منطقه کمابیش نوساز با توزیع متناسب کاربری اراضی و خدمات شهری، دسترسی مناسب به خدمات آموزشی و کیفیت بالای زندگی به عنوان مطلوب ترین منطقه زاهدان و منطقه 3 به دلیل کیفیت پایین زندگی و سطح سواد نسبتا پایین نامطلوب ترین منطقه به لحاظ شاخص های شهر خلاق می باشدو سایربخشها ازآن متاثر است بطوریکه اساس اقتصادی این شهرها نیز برپایه فرهنگ و منابع فرهنگی است و ازمفاهیمی چون صنایع فرهنگی صنایع خلاق و اقتصاد خلاق سخن به میان می اید جذب و پرورش استعدادها و ایده ها نیازمند محیطی تنوع پذیر بردبار و باز است بطوریکه افراد خلاق بتوانند به راحتی درآ« فعالیت و کار کنند یک شهرخلاق باید بتواند گروه ها ی مختلف اجتماعی بافرهنگهای مختلف است