غزاله ابراهیم زاده

ریشه ها از الکس هیلی، دلبند از تونی موریسن و به رنگ ارغوان از آلیس واکر در طیف ادبیات داستانی آفریقایی- امریکایی به آسانی می توانند نمایان گر افت و خیز تاریخ برده داری آمریکا باشند. این سه رمان نه در چهارچوب اعتراض مطلق و نه در مسیر نگارش تاریخ خط به خط بلکه با توسل بر شرح روزگاران برده داری و رویدادهای پس از جنگ داخلی آمریکا القاگر فضای مستولی آن دوران بر ذهن خواننده اند. چنین حقیتی مستدل این فرض است که همان بازتاب ذهنی در فرایند اقتباس تصویری از رمان به دست دهد که کماکان در عمل به نتیجه ای ناهمگون می رسد. این مقاله بر آن است تا با شرح فضای ذهنی، نقش زبان در ترکیب بندی ذهنیت گرایی در این سه اثر و با اتکاء بر شاخصه های سینما اقتباس و روند تاثیرات تصویر چشمی بر ذهن در قالب تحقیق میدانی و همچنین تمرکز بر فیلم های مقتبس به شرح تقابل فضای ذهنی نویسنده داستان و کارگردانی اثر بپردازد. آنچه در غایت به شباهت و تمایز میزان اثر بخشی و هم چنین میزان کارآمدی متن و تصویر بر درک خوانندگان و بینندگان در نمو پیام می رسد. در پی تفسیر موضوع تمایز فطری دو ژانر هنری، کلامی- تاریخی و تخیلی- تصویری است که عامل نیرو بخش گونه گونی فیلم و رمان در ترکیب بندی های ذهنی شناخته می شود.