بایرام عبادی

این پژوهش به منظور تحلیل روند تغییرات کارکردی روستاهای جنوب غربی کلانشهر تهران پس از انقلاب صورت پذیرفته است که در دو قلمرو اصلی تحلیل ابعاد تغییرات و تحلیل عوامل موثر بر تغییرات کارکردی انجام شده است. روش تحقیق از نوع توصیفیتحلیلی بودهو گردآوری اطلاعات با استفاده از مطالعه کتابخانه ای، مشاهده میدانی، تکمیل پرسشنامه و مصاحبه انجام شده است. جامعهآماریاینتحقیق دو گروه «مردم» شامل سرپرستان خانوار ساکن در روستاهای نمونه، مهاجرین وارد شده به روستاهای نمونه و کارگران فصلی شاغل به کار در روستاهای نمونه و «گروه کارشناسان آشنا با موضوع تحقیق و مسئولان محلی» هستند. حجم نمونه گروه مردم، برابر با 374 نفر بر اساس فرمول کوکران و حجم نمونه کارشناسان برابر با 30 نفر بر اساس تکنیک دلفی است. یافته ها نشان دادند کهابعاد تغییرات کارکردی این روستاها شامل سه بعد اصلی جمعیت پذیری ناشی از مهاجرت، تغییر در ساختار اقتصادی روستاها به نفع صنایع، خدمات و به ضرر بخش کشاورزی و دامداری، همچنین تغییر بارز در کاربری اراضی کشاورزی به کاربری های غیرکشاورزی است. همچنین نزدیکی به تهران، دسترسی ناشی از گسترش شبکه های ارتباطی، مهاجرت به روستاها و جمعیت پذیری، افزایش جمعیت شهرهای پیرامونی روستاها و تغییر کاربری اراضی روستاها مهمترین عواملتغییرات کارکردی روستاها گردیده است.

تغییرات کارکردی نشان دهنده پیشرفت یا عدم پیشرفت فضای سکونتگاهی می باشد روستاهای جنوب غربی کلانشهر تهران در طول انقلاب اسلامی به دلیل نزدیکی به کلانشهر تهران باتبعیت از شرایط کشور بیش از دیگر روستاهای کشور به دلیل تحت تاثیر قرار گرفتن شهر تهران دچار تغییرات کارکردی زیادی شده اند بطوری که میزان جمعیت پذیری در برخی از روستاها به 7 برابر رسیده  وکشاورزی و دامداری در گذشته اقتصاد غالب این روستاها بوده در حالیکه امروزه سهم کشاورزی 60.1 درصد به 35 درصد رسیده است این امر نشان دهنده کاهش چشمگیر میزان سطح اراضی کشاورزی بوده،صنعت و خدمات قبل از انقلاب کمترین درصد را به خود اختصاص داده بودند در حال حاضر  بالاترین جایگاه از نظر اقتصادی و کارکردی را در محدوده مورد مطالعه دارند بنابراین مهاجرپذیری روستاهای جنوب غربی و سیاست دولت ها موجب تغییرات کارکردی در این روستاها زیاد شده،برخی از روستاها از حالت روستایی به شهری تبدیل کرده است.بنابراین جمعیت پذیری،سیاست ها و شرایط توپوگرافی مهمترین عامل برای تغییرات کارکردی روستاها بوده است.