فریبرز یداللهی

در کنار نظریه های متعدد ساخت شهر که نحوه رشد و توسعه شهر در ادوار مختلف را بررسی می نمایند، تعیین نواحی سکونت و اشتغال، در دوره های مختلف جریانات اجتماعی درون شهرها را تبیین می نمایند و هرکدام سعی بر آن دارند تا قسمتی از واقعیت شکل گیری و تحول شهرها را ضابطه مند سازند. از آنجاییکه شهر پیچیده ترین ساخته دست بشر است و علل و عوامل متعدد و گاه غیرمترقبه روند زندگی آنرا با چالش های اساسی روبرو می سازد و وجود فرهنگ های مختلف، اقلیم و شرایط مکانی متفاوت و نقش هایی که هر شهر در طول تاریخ بر می گزیند به همراه تخریب ها و بازسازی ها هرگونه ضابطه ای را در بررسی و پیش بینی مراحل توسعه آن ناکام می گذارد. دراین پژوهش تعمیمی که سعی در یافتن قواعد کلی رشد شهر و فرسودگی بافت های شهری دارد و به لحاظ هدف به عنوان مطالعه بنیادی طبقه بندی می گردد تلاش گردیده که با نگاهی بر نظریه های موجود و با استفاده از روش پژوهش اکتشافی نظریه رشد شهر بر مبنای الگوی ساقه ای را ارائه تا ضمن بررسی روند رشد شهر، دلایل فرسودگی بافت های تاریخی و ایجاد بافت های جدید شهری تبیین گردد. در این مدل، دلایل فرسودگی بافت ها، نحوه برخورد با بافت های فرسوده و راهکارهای بنیادی تقویت و اصلاح این بافت ها بررسی و در شهر سمنان به عنوان مطالعه موردی به کارگرفته شده است. مساله مورد بررسی این پژوهش این است که آیا می توان بافت های فرسوده شهری را مدل سازی نمود؟ دلایل اصلی موثربر فرسودگی بافت های شهری چه می باشد؟ در راستای پاسخ به این سوالات مدل الگوی ساقه ای تدوین یافته است.