مهدی بشارتده

توسعه کشاورزی همواره به عنوان یکی از ابعاد توسعه پایدار روستایی مورد تأکید بوده و بر نقش های اقتصادی و زیست محیطی آن تأکید شده است. در همین راستا و با توجه به نقش و سهمی که استان مازندران در تولید محصول نارنگی دارد، ارزیابی پایداری تولید این محصول به کمک شاخص کارایی اقتصادی-زیست محیطی انجام شد. اطلاعات اولیه از طریق مصاحبه حضوری با 79 باغدار در سال زراعی 98/1397 جمع آوری شد و مدل سازی بین مقدار انتشار گازهای گلخانه ای و عملکرد و هزینه نهاده ها و درآمد با استفاده از روش رگرسیون خطی چندگانه برقرار گردید. در بررسی پایداری زیست محیطی، مجموع انتشار گازهای گلخانه ای در تولید kgCO 2 eq 18/4794 و نسبتاً بالا به دست آمد که نهاده سوخت با 23/54 درصد بیشترین میزان انتشار را در بین نهاده های مصرفی داشت. در بررسی پایداری اقتصادی، کل هزینه های تولید 25/18 میلیون تومان در هکتار و ارزش ناخالص تولید 13/62 میلیون تومان در هکتار به دست آمد که نهاده نیروی انسانی با 76/34 درصد بیشترین هزینه را در تولید داشت. همچنین مقدار بهره وری اقتصادی که یکی از شاخص های مهم پایداری اقتصادی است، 41/1 کیلوگرم بر هزار تومان محاسبه شد. مقدار شاخص کارایی اقتصادی-زیست محیطی نیز 153/9 هزار تومان به ازای هر کیلوگرم معادل دی اکسیدکربن به دست آمد. همچنین نتایج مدل سازی نشان داد که مدیریت مصرف دو نهاده کود دامی و کود شیمیایی می تواند بیشترین تأثیر را در پایداری زیست محیطی و مدیریت هزینه نهاده کود شیمیایی می تواند بیشترین تأثیر را در پایداری اقتصادی تولید این محصول داشته باشد.