محمدرضا ارزانی

در بسیاری از آیات کلام اللّه مجید، "عمل صالح" که از فضیلت های اخلاقی است، در کنار "ایمان به خدا" که شرط پذیرش اعمال است، به کار رفته است. بررسی فراوانیِ ترکیب ایمان و عمل صالح در قرآن و کیفیت قرارگیری این آیات در کنار یکدیگر، هم چنین ثمرات حاصل از این تلفیق، نتایج ارزشمندی را در پی خواهد داشت. در میان آیات هفتادگانه قرآن که ایمان و عمل صالح در کنار یکدیگر قرار گرفته اند، ایمان و عمل اهل کتاب، مصادیق اعمال صالح و مراتب مؤمنانِ صالح از دیگر موضوعاتی است که در آیات مدنظر، پرداخته شده است. مسئله اصلی پژوهش حاضر، پرداختن به ثمرات تلفیق ایمان و عمل صالح و جایگاه ایمان در پذیرش عمل از جانب خداوند است. پژوهش پیش رو، از آن جهت که قرآن تمام انسان ها به جز مؤمنان صالح را در خسران می بیند، از اهمیّت ویژه ای برخوردار است؛ زیرا براساس کلام اللّه مجید تنها عمل صالحی که با ایمان همنشین باشد، مورد پذیرش است و عمل بدون ایمان و هم چنین ایمان بدون عمل نه تنها مورد پذیرش خداوند نیست؛ بلکه عذاب دنیوی و اخروی را نیز در پی خواهد داشت. تفسیر مرجع در این پژوهش، تفسیر المیزان از علامه طباطبایی بوده و روش تحقیق نیز کتابخانه ای، اسنادی است.