الهام اسماعیل پونکی

هزاره جدید را عصر اطلاعات نام نهاده اند، عصری که در آن شاهد ظهور فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی هستیم. گذر جهان از جامعه صنعتی به سوی جامعه اطلاعاتی سبب شده شکل و سطح سواد و اطلاعات از حالت قبلی خود تغییر کند. روزگاری مفهوم سواد به معنای توانایی خواندن و نوشتن محسوب می شد. اما امروزه مفهوم سواد تغییر کرده و در جامعه صنعتی قرن 21 برخورداری از این سطح سواد جوابگوی نیازهای بشر برای ایجاد زندگی بهتر نیست. سواد رسانه ای و اطلاعاتی لازمه زندگی در جامعه امروز است، به خصوص در مورد دانشجویان که ماهیت کار آنها پژوهشی است و بر توسعه کشور از هر بعدی اثر می گذارند. هدف این پژوهش بررسی رابطه سواد رسانه ای و سواد اطلاعاتی دانشجویان علوم ارتباطات و علم اطلاعات و دانش شناسی است. این پژوهش بر مبنای هدف از نوع کاربردی و بر حسب روش پیمایشی– همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش، دانشجویان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و رشته علوم ارتباطات در مقطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران و علامه طباطبایی است. در این پژوهش به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. پایایی ابزار با استفاده از آلفای کرونباخ مقدار 0/936 به دست آمد. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان دادند که سطح سواد رسانه ای و سواد اطلاعاتی دانشجویان در حد مطلوب قرار دارد. بین پایگاه اقتصادی دانشجویان با متغیر سواد رسانه ای و ابعاد آن رابطه معنادار مستقیم وجود دارد. ولی پایگاه اجتماعی دانشجویان فقط با بعد «توانایی برقراری ارتباط» متغیر سواد رسانه ای رابطه مستقیم دارد. همچنین آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین متغیر سواد رسانه ای و سواد اطلاعاتی رابطه معنادار مستقیم وجود دارد.

هدف:بررسی میزان آشفتگی واژگان مدیریت اطلاعات در میان منابع مرجع این حوزه (سرعنوان های موضوعی فارسی، اصطلاحنامه اصفا، فرهنگ توصیفی واژگان اطلاع رسانی و حوزه های وابسته، و اصطلاحنامه ASIS). روش شناسی:این مطالعه به روش تحلیل محتوا انجام شد. به منظور جمع آوری داده ها واژه های Information management، Information، و Information retrieval و تمام واژه های فرامتن آنها در واژه نامه اُدلیس جستجو شد و معادل های فارسی آنها در میان چهار منبع مرجع مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها:در میان منابع مرجع بیشترین شباهت ها میان فرهنگ توصیفی واژگان اطلاع رسانی و حوزه های وابسته با اصطلاحنامه ASIS (88/55%) و بیشترین تفاوت ها میان فرهنگ توصیفی با اصطلاحنامه اصفا (3/85%) وجود داشته است. نتیجه گیری:از آنجا که منابع مرجع علم اطلاعات و دانش شناسی مورد استفاده صاحب نظران و پژوهشگران این حوزه قرار می گیرند باید از یکدستی بیشتری برخوردار باشند تا منجر به سردرگمی، کج فهمی ها، و سوء تفاهمات نشود.