سیده آمنه سجادی

سیلاب یکی از مخرب ترین بلایای طبیعی است که شدت آن در نواحی غربی ایران خصوصاً در ماههای سرد سال زیاد می باشد. بارشهای مناطق غربی در زمانی که توده های هوای حاکم حاره ای دریایی هستند طولانی تر است. با توجه به مطالعات انجام گرفته،سازوکار این بارشها با ناپایداری های همرفتی همراه می باشد. بدین منظور یک دوره بارش طولانی منجر به سیل در دوره سرد سال در غرب کشور(استان کرمانشاه) در سالهای (۱۹۹۴) میلادی انتخاب شد .جهت تحلیل سینوپتیکی، از نقشه های فشارسطح دریا،ترازهای hpa ۵۰۰ و hpa ۳۰۰ وبه منظور محاسبه وبررسی شاخص های ترمودینامیکی، ناپایداری جو مانندشاخصهای صعود(SI,KI )، CAPE و آب بارش شو از نمودارهای هواشناختی Skew-T در ساعت ( UTC۱۲۰۰) ۲۱ مورد سیل استفاده گردید و این نتیجه بدست آمدکه سیستمهای غربی در این دوره ها با یک سامانه کم فشار مدیترانه ای در روی سطح زمین و ناوه سطوح فوقانی همراه است که الگوی مناسبی برای بارش بوده و رطوبت لازم برای بارش را تأمین می کند. این در حالی است که در تراز hpa ۳۰۰ بیشینه سرعت باد بر فراز منطقه به چشم می خوردو با توجه به محاسبه و تعیین دامنه تغییرات شاخص های ناپایداری در این دوره ها (آستانه آب بارش شو برای وقوع سیل mm ۳۵ و متوسط آن mm ۵۶، آستانه CAPE برای وقوع سیل j/kg ۱۰۰۰ و متوسط آن j/kg ۱۵۰۰، آستانه KI جهت وقوع سیل C°۲۴ و متوسط آن C°۲۸ ، آستانه وقوع سیل   (-1)Si C°  و متوسط آن (-5)، C° می توان درتکمیل بررسی بارشهای منجر به سیل نه تنها در کرمانشاه بلکه در سایر نقاط بهره جست.   

بررسی آب قابل بارش وتعیین آستانه بارورسازی ابر جهت جلوگیری از صرف هزینه های زیاد بارورسازی ناموفق یا احتمالا فرا بارورسازی ابر و در نتیجه کاهش پتانسیل بارش بسیار مهم هستند.این پژوهش در یک دوره 4 ساله (2000-2003) در روزهایی که بارش در ایستگاه زمینی ثبت شده برای تبریز و کرمانشاه انجام شده و آب قابل بارش با استفاده از داده های رادیو سوند و نمودارهای ترمودینامیکی و همچنین سنجنده مدیس ماهواره ترا، محاسبه شدند . به کمک منحنی بهترین برازش بین آب قابل بارش و میانگین بارش، آستانه مناسب جهت بارورسازی ابر تخمین زده شد. آستانه محاسبه شده بارورسازی ابر برای آب قابل بارش توسط سنجنده مدیس و رادیوسوند در ( 21 مورد تبریز و 17 مورد کرمانشاه ) مقایسه شد . آستانه به دست آمده توسط سنجنده مدیس در آذربایجان شرقی، (7) میلی مترو در کرمانشاه، ( 12 ) میلی متر است و این مقدار توسط اطلاعات رادیوسوند در همان روزها در آذربایجان شرقی، ( 9) میلی متر و در کرمانشاه، ( 15 ) میلی متر به دست آمد . به طورکلی نتایج آب قابل بارش به دست آمده از رادیو سوند بیشتر از مقادیر به دست آمده از سنجنده مدیس می باشد که عمدتا به دلیل ناهمگونی زمان رشد ابر و تصویر برداری سنجنده مدیس و همچنین حساسیت بیشتر سنجنده مدیس نسبت به پس پراکنش امواج فروسرخ توسط ابرهای ضخیم و حساسیت کم این سنجنده در شرایط مه در سطح زمین می باشد