محمد ادیب، بنیان گذار اداره فرهنگ قاین(مقاله علمی وزارت علوم)
آموزش در هر جامعه ای چندین نقش کلیدی ایفا می کند از یک سو میراث فرهنگی را زنده نگه می دارد و سبب انتقال آن می شود از سوی دیگر می تواند عمل تغییر و تحول باشد. آموزش می تواند با گزینش و جهت دهی استعدادها برای آینده زمینه سازی کند. با توجه به نقش محوری آموزش، کسانی که در عرصه ی آموزشی و تحقق کارکردهای نظام آموزشی فعالیت می کنند، از جایگاه ویژه ای در انتقال و حفظ میراث فرهنگی و تغییرپذیری اجتماعی برخوردارند. مقاله پیش رو به بررسی نقش یکی از فعالان عرصه ی آموزش به نام محمدادیب اختصاص دارد. او در نوجوانی در مدرسه علمیه جعفریه قاین به مطالعه علوم ادبی فارسی و عربی معمول زمان خود پرداخت و با تیزهوشی خاصی که داشت، خوشه چینی از خرمن دانش علمای این منطقه را سرلوحه کار خود قرار داد. وی با قریحه و استعدادی که داشت با همکاری دیگر معلمان، زمانی هدایت نسل جوان منطقه را آغاز کرد که تا آن زمان کسب علم و دانش فراگیر نشده بود. ادیب که از او به عنوان بنیان گذار اداره فرهنگ قاین یاد می شود، در زمان تصدی مسئولیت این اداره، با چالش بزرگی چون تخریب مدرسه طلاب روبه رو شد. وی از معدود کسانی بود که از طرف وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه به دریافت نشان درجه دو علمی نایل گردید. ثمره سال ها خدمات آموزشی ادیب، اندیشمندانی فرهیخته بودند که هر کدام از آنها در جایگاه خود، نامی از خویش بر جای گذاشتند. این پژوهش می کوشد تا جایگاه محمد ادیب را در نظام آموزش و پرورش قاین را مورد واکاوی قرار دهد.