ساناز نوش آفرین

تبدیل روستا به شهر به عنوان دگردیسی در سکونتگاه های انسانی، از چالش های عمده شهرنشینی، خصوصاً در کشورهای درحال توسعه است. امروزه، گسترش بیش از حد کلانشهرهایی چون تهران باعث تخریب بافت ها و سازمان فضایی شهر شده و ساکنین بافت های میانی برای آرامش و آسایش، به سمت بافت های بیرونی، دره ها و مناطق خوش آب و هوای اطراف شهر مهاجرت و روستاهای مجاور شهر را برای سکونت اختیار کرده اند. این امر موجب تخریب باغات و مناظر بکر طبیعی ـ روستایی می شود. در مقابل شیوه شهرنشینی امروز سرزندگی و نشاط فضاهای شهری را از میان می برد. عدم رسیدگی به این روند موجب زوال و نابودی بستر طبیعی و خاطرات روزگاران قدیم و مناطق روستایی، که بخشی از هویت ماست خواهد شد. روستاهایی که در حاشیه شهرها بوده و در دل شهر به صورت ارگانیک به زندگی خود ادامه می دهند، روستاـ شهر 1نام گرفته اند. اتخاذ روش ها و سیاست هایی که بتواند ضمن ایجاد پیوند قوی بین روستا و شهر، موجب ارتقای کیفیت زیست محیطی آنها شده و در عین حال بافت سنتی و طبیعی روستا را حفاظت کند، حائز اهمیت است. احیای روستاـ شهرها به عنوان نقاط هدف گردشگری شهری، فضای مطلوبی برای شهروندان خسته از زندگی ماشینی می سازد.

'اساس سکنی گزیدن رسیدن به آرامش و امنیتی است که از آشنایی با مکان و محیط و طبیعت بر می آید''(شاران، 1384). امروزه آرامش ساکنین کلان شهرهایی چون تهران، که با توسعه و گسترش بیش از حد به اطراف و محیط طبیعی، باعث از بین رفتن پتانسیل های خدادادی زمین و طبیعت شده است، به مخاطره افتاده و هر روز شاهد از بین رفتن مناظر بکر طبیعی روستایی بیشتری در داخل و مجاور شهرها هستیم. برای احیای هویت در شهر ضروری است علاوه بر توجه به حفظ کالبد و عناصر تاریخی، تداوم تاریخی در شهر، سازمان فضایی، نقاط عطف و نشانه های شهری، فضاهای جمعی و خاطرات نیز در نظر گرفته شود. یکی از مهم ترین عناصر به جا مانده در شهرهای ایرانی، کوچه باغ ها و مناطق روستایی است که علاوه بر جذابیت طبیعی و آرامش بخشی، خاطرات ذهنی مشترک همه ایرانیان محسوب می شود. در این راستا، امروزه علاوه بر نگرش «گردشگری روستایی» که موضوعی جهانی است و طرفداران بسیاری دارد، نگرشی به نام روستا شهرها نیز مهم شده است. مناطق روستایی که در حاشیه شهرها بوده و در پی گسترش فیزیکی شهرها، در دل شهر به صورت ارگانیک باقی مانده و به زندگی خود ادامه می دهد، نام روستاـ شهر را گرفته است. روستاـ شهر منبع با ارزش مهمی است که علاوه بر اینکه با فضاهای سبز خود موجب تعدیل فضاهای شهری می شود، خاطرات و هویت شهر و جامعه را در بر می گیرد. حفظ و نگهداری از این میراث تاریخی ـ طبیعی که بخشی از فرهنگ و هویت ما را شکل می د هد، ضروری است. از این رو، ایدة گردشگری روستایی، روستاـ شهرها را به صورت فضاهای گردشگری شهر ی روستایی برای گذران اوقات فراغت، و کسب آرامش و احیای هویت و خاطرات ذهنی شهروندان در دل طبیعت بکر و به دور از عوامل تکنولوژی و پیشرفت در شهرها فرض می کند.