مهدی حبیب اللهی

مهدی حبیب اللهی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۲۹ مورد از کل ۲۹ مورد.
۲۱.

A Pragmatic Approach Towards the Quran in Medieval Muslim Exegeses(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Quranic exegeses pragmatics Presupposition Entailment Conventional implicature

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۱۶۶
Muslim exegetes have long sought to discover the wise secrets, rhetorical points, and explicit or implicit messages embedded in the expressions and structures of the Quranic text. In addition to the common methods of using lexicological approaches, Arabic morphology and syntax, ancient Arabic poetry or narrating the exegetical sayings from the prophet''s Companions to literally interpret explicit meanings of Quranic words, they sometimes appealed to intellectual methods in order to extract implicit and implied meanings hidden in some Quranic verses. In modern times, most of these technics and methods have been classified and introduced in various branches of linguistics. One of the relatively new branches of linguistics which concerns inferring implied, and intended meanings out of the utterances is pragmatics. The present study aims at conducting a comparison between the newly developed elements of pragmatics and some of the medieval Quranic commentaries which applied those elements. In this regard, three much discussed elements of presupposition, entailment and conventional implicature have been selected and then a number of old Quranic exegetes in which these three elements have been indirectly used are introduced. The study indicates that Muslim commentators of the medieval era were aware of these technics and extensively used them in their works.
۲۲.

رابطه کاربردشناختی اختتام آیات با متن آن؛ مطالعه موردی لطِیفٌ خَبِیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بافت درون زبانی اختتام آیات کاربردشناسی کارگفت لطیف خبیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷ تعداد دانلود : ۲۰۵
بحث اسماء و صفات الهی از دیرباز تا کنون مورد توجه متکلمان و مفسران بوده است. در جای جای قرآن مجید این اسماء قابل شهود است و در این میان بخش قابل توجهی از آیات به یک یا دو اسم و صفت خداوند ختم شده اند. اینکه مراد جدی گوینده این آیات چه می باشد و در لایه های بافتی آن؛ یعنی بافت درون زبانی، مسائلی چون همنشینی و ارجاعات و در بافت برون زبانی، مخاطب، فضای نزول، مقام سخن، حتی لحن کلام با چه کنشی مورد نظر گوینده چه بوده است، قابل بررسی می باشد. با توجه به تفاسیر مختلف ارتباط بین اسماء الهی در اختتام آیات با محتوای همان آیه و با آیات قبل و بعد آن احساس می شود، ما را بر آن داشت که با روش کاربردشناسی با تکیه بر منابع تفسیری از طریق مشخص نمودن مؤلفه ها و عناصر کارگفت، ارتباط دو اسم «لطیف خبیر» در کنار هم و در اختتام آیات با متن آیه و آیات دیگر را بررسی کنیم.
۲۳.

رابطه کاربرد شناختی فواصل آیات با محتوای آن(مطالعه موردی فلاح)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کاربرد شناسی بافت زبانی نظریه سرل کنش گفتاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۸۳
یکی از شاخه های مهم در دانش زبان شناسی، کاربردشناسی است؛ که برشناسایی منظورگوینده یا نویسنده متمرکز شده و ابزار مهم آن عناصر بافت درون زبانی و برون زبانی است. از طرفی یکی از موضوعات چالشی در دانش علوم قرآن و تفسیر، موضوع اختتام آیات و ارتباط معنایی آن ها با محتوای آیه یا سوره است، به گونه ای که گاهی جملات واحد در پایانه آیات با یک صورت در کاربردهای مختلف دارای نقش های گوناگون می گردد و هر یک مقصود متفاوتی را منتقل می کند. این پژوهش در پی آن است که با استفاده از برخی اصول و مؤلفه های دانش کاربردشناسی، به تحلیل آیات قرآن با اختتام اوصاف انسان های رستگار پرداخته و ابعاد موضوعی این آیات و تفاوت های مفهومی آن ها در سطح مراد جدی و مقصود نهایی را بر اساس نظریات آستین و سرل در خصوص نظریه کارگفت آشکار سازد. روش پژوهش بکار گرفته شده تحلیلی- توصیفی با استفاده از برخی مؤلفه های بافت درون زبان و برون زبان، یعنی روابط هم نشین و جانشین، فضای نزول، لحن کلام و مقام سخن است؛ هر کجا از این پایانه استفاده می شود موضوع تقوا، دعوت به سوی خیرات، تبعیت از حکم پیامبر و... مد نظر است.
۲۴.

تأثیر فرهنگ سازی با تکیه بر سنت های الهیِ موجود در آیه ۷ سوره ابراهیم، بر ایجاد نشاط و امید در جامعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سنت های الهی فرهنگ سازی نشاط شکر کفران نعمت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۴۷
ایجاد روحیه نشاط و امید در جامعه، ضمن فواید گوناگون، موجب می شود مردم با انرژی مضاعف تلاش کنند و در سایه این فعالیت های پرشور، پیشرفت همه جانبه در عرصه های مختلف حاصل شود. اکنون سؤال این است که چگونه نشاط و امید را در جامعه ایجاد کنیم و سطح آن را ارتقا دهیم؟ در این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی، آیه ۷ سوره ابراهیم بررسی و معلوم شد که این آیه حاکی از دو سنت الهی در رابطه با آثار شکرگزاری و کفران نعمت است. روحیه شکرگزاری و دوری از کفران، عاملی بی بدیل در ایجاد و ارتقای سطح امید، شادی، شور و تکاپو، تلاش، قدرشناسی و مثبت نگری است. هدف این تحقیق، اثبات این مدعاست که سنن الهی این آیه با توجه به ویژگی هایش ، پیامی دارد که موجب می شود فرهنگ سازی عمومی طبق آن، نقش چشمگیری در ایجاد روحیه شکر و دوری از کفران و در نتیجه، گسترش نشاط و امید در جامعه داشته باشد. در این راستا، پس از تعریف سنت ها و بررسی ویژگی های آن ها، به اثبات وجود دو سنت در آیه ۷ سوره ابراهیم پرداخته شده است؛ سپس تأثیر هریک از ویژگی های این دو سنت بر تبلور روحیه شکر و دوری از کفران بررسی گردید. در ادامه اثر این روحیه در ایجاد نشاط و امید مورد توجه قرار گرفت و در نهایت، با الهام از روش فرهنگ سازی قرآن، چگونگی فرهنگ سازی عمومی طبق پیام این آیه تبیین گردید.
۲۵.

تأثیر انسان شناسی نمادین در تفسیر مفاهیم قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انسان شناسی نمادین تفسیر قرآن گیرتز ترنر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۵۷
دین به عنوان یک فرآیند اجتماعی، از نگاه انسان شناسی نمادین، موضوعی برای بررسی است ؛ از این رو انسان شناسان نمادگرا، به دنبال بررسی دین، در پی فهم قرآن نیز برمی آیند و در طی این فرآیند، از روش انسان شناسانه برای تفسیر، بهره می گیرند. به همین جهت، این پرسش مطرح می شود که روش انسان شناسی نمادین، در تفسیر قرآن، تا چه اندازه موثر است؟ ضرورت بحث این مسئله در این است که میان اندیشمندان اختلاف وجود دارد و آن اینکه آیا زبان دین، زبان نمادین است و یا خیر؟ با بررسی نقش انسان شناسی نمادین در تفسیر قرآن، می توان دریافت که نمادگرائی تا چه اندازه، در درک مفاهیم قرآنی کاربرد دارد . با مشخص شدن میزان تاثیر آن، مشخص می شود که آیا همه جنبه های زبان دینی نمادین است یا خیر. با بررسی انجام شده مشخص شد، این دو گرایش، در مقابل نگاه تفسیر قرآن به قرآن قرار می گیرد و در هر دو رویکرد، برای شناخت معنای هر نشانه ، حتما باید بافت برو ن متنی آن را مشخص نمو د ؛ با این تفاوت که در نگاه گیرتز، بافت برون متنی ، فرهنگ و فرد است و درنگاه ترنر ، نظام معنائی اجتماعی . از این رو به صورت کلی نشانه ها به صورت فردی فاقد معناست .
۲۶.

تبیین مراد جدی در تفسیر، با رویکرد کاربردشناسانه (مطالعه موردی از پیش انگاری)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کاربردشناسی ازپیش انگاری تفسیر قرآن زبان شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳ تعداد دانلود : ۱۳۲
ازپیش انگاری ابزاری زبان شناختی است که در دانش کاربردشناسی یا معناشناسی کاربردی برای بیان و استنباط مفاهیم غیر مستقیم از یک متن یا گفتار به کار می آید. دانش کاربردشناسی در دهه های اخیر به منظور تفسیر و توضیح نشانه های زبانی و غیرزبانی و تبیین منظور نهایی تولید کننده نشانه کاربرد وسیعی داشته است. با توجه به اینکه در تفسیر قرآن کریم، مفسر با «متن» سروکار داشته و یکی از اهدافش تبیین مراد جدی خداوند است، این دانش و مؤلفه های آن بسیار مؤثر و کارساز است. در این مقاله سعی شده است پس از معرفی اجمالی دانش کاربردشناسی و توضیح مؤلفه ازپیش انگاری که در قالب لایه سوم بافتی به تبیین مراد جدی متکلم می پردازد، نقش این مؤلفه را در تفسیر آیات منتخب نشان دهد. براساس یافته های این پژوهش مشخص شد توجه به ازپیش انگاری در تفسیر قرآن موجب کشف مفاهیم غیرمستقیم و لایه های عمیق تر آیات قرآن می شود. هرچند مفسران قرآن به صورت سنتی به این مقوله توجه داشته اند، استفاده از تقسیم بندی ، گستردگی بحث و نظام مندی آن در دانش کاربردشناسی به کشف مفاهیم جدید منتهی می شود.
۲۷.

آسیب شناسی کتاب «هرمنوتیک قرآنی طبرسی و مهارت تفسیر قرآن»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مجمع البیان نسخ تحریف علم مستشرقان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹ تعداد دانلود : ۱۵۱
کتاب «هرمنوتیک قرآنی، طبرسی و مهارت تفسیر قرآن» اثر برویس فاج ( Bruce fudge ) از جمله آخرین نگاشته های خاورشناسان در زمینه تفسیر امامیه است. بررسی کتاب نشان می دهد که با وجود ابتکار و تلاش فاج در خلق برخی مطالب کتاب، کاستی ها و اشکالات مهمی نیز به چشم می خورد. مقاله پیش رو، ضمن اشاره به محتوی کتاب و بیان نقاط قوت و ضعف آن، برخی نظریات ناصواب در کتاب را با استفاده از مصادر معتبر و استدلال های متقن به بوته نقد گذاشته است. شبهه نسخ و وجود تناقض در قرآن، حل نشدن مسأله تحریف قرآن نزد دانشمندان معاصر، برداشت اشتباه از برخی احادیث از جمله موارد مطرح شده در کتاب فاج است که بایسته بررسی و نقد می باشد که در نوشتار حاضر به سامان رسیده است.
۲۸.

مفهوم سازی تأثیر سوگند در نظام هدایت بر مبنای مقوله حجمی در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سوگند قرآن کریم نظام هدایت مقوله حجمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۵۲
مفهوم قسم و سوگند در قرآن کریم از مسائل مهمی است که باید با استفاده از دانش معناشناسی شناختی موردبحث قرار گیرد. در این تحقیق از نظریه استعاره مفهومی و طرح واره های تصوری بر پایه مقوله حجمی استفاده می شود. هدف از تحقیق حاضر درک عمیق و جامع از مفهوم سوگند در قرآن کریم با توجه به روشی علمی در مطالعات تفسیری مدل مفهوم سازی قرآن می باشد. این نوشتار که نتیجه یک پژوهش است ازنظر هدف کاربردی است و از جهت سطح تحلیل برخوردار از ماهیتی توصیفی- استنباطی و از جهت روش به روش کتابخانه متکی است. جمع آوری داده های موردنظر از طریق فیش می باشد. ابتدا موارد استعمال سوگندها در قرآن کریم استخراج شده است و بعد بر مبنای مقوله حجمی موردبررسی قرار می گیرد. نتیجه حاصل از تحقیق این شد که در مفهوم سازی سوگندهای قرآن کریم، کتاب قرآن و عقل نمادی برای هدایت معنوی در تاریکی های جهل و گمراهی هستند که انسان خسران زده نشود. خورشید و ستارگان آسمان در تاریکی های دریا و خشکی هدایت کننده حسی هستند تا انسان به سمت حق خروج کند؛ و اگر انسان باوجود همه نمادهای هدایتی ملموس و دیدنی، به سمت نور نرود؛ ظلمت و تاریکی ظلالت، این قبیل افراد را فرا می گیرد.
۲۹.

کاربردشناسی واژه قریب در عبارت "یتوبون من قریب" درآیه 17 سوره مبارکه نساء(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کاربردشناسی توبه قریب قرآن کریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۵۸
بررسی و شناخت اسماء و صفات الهی از دیرباز تاکنون مورد توجه متکلمان و مفسران بوده است. در این میان واژه "قریب" نیز از صفات الهی و از واژگان کلیدی قرآن کریم است که از میان 92 بار مشتقات قرب بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده است. کاربرد خاصی از مجموع این موارد در آیه 17 سوره نساء قرار دارد که نظرات مختلفی از سوی مترجمان و مفسران ذیل آن بیان شده است. با بررسی تفاسیر مختلف و کاوش ارتباط بین این واژه و با محتوای آیه و آیات قبل و بعد از آن بنظر می رسد که این لفظ در جایگاه یک صفت و نه یک قید زمانی است. این برداشت در بافت آیه، نگارنده را برآن داشت تا با روش کاربردشناسی و با تکیه بر منابع تفسیری و از طریق مشخص نمودن مولفه ها و عناصر کارگفتی ارتباط لفظ "قریب" در آیه 17سوره نساء و آیات همجوار آن را بررسی نماید. پس از بررسی های انجام شده بنظر میرسد یکی از صفات الهی براساس لایه های بافتی یعنی بافت درون زبانی و بافت برون زبانی در این آیه از قرآن کریم با توجه به کنشی که مدنظر گوینده بوده است، صفت "قریب" است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان