فجرمقدس

اشاره ای اجمالی و کلی به حوادث پیش از ظهور
اشاره:
در قسمت گذشته با برخی از رویدادهایی که در روایت های اسلامی از آنها به عنوان رویدادهای پیش از ظهور یاد شده آشنا شدیم . چنان که گفته شد این رویدادها همه در فاصله ای دور از عصر ظهور واقع شده اند و پیشگویی آنها از سویی ائمه معصومین (ع) موجب اطمینان و اعتماد مردم به صدق وعده پیشوایان دین نسبت به رویدادهای نزدیک به عصر ظهور می شود .
از این قسمت به بعد رویدادهایی را که وقوع آنها در فاصله نزدیک به عصر ظهور پیش گویی شده مورد بررسی قرار می دهیم .
بخش اول - علامات پیش از ظهور
احادیثی که حوادث ایام نزدیک به ظهور را ترسیم و محدوده آن عصر را مشخص می کنند می توان به چهار قسمت زیر دسته بندی کرد:
1 . عصر ظهور
در برخی از احادیث شریفه ما ویژگی های کلی و عمومی ظهور به همراه اشاره ای به برخی جریانات مشخص آن زمان دیده می شود که از جمله آنها می توان به حدیث مفصلی که گفتگوی آمیخته باناباوری زیاد سلمان با حضرت رسول (ص) را در مراسم حج بیان می کند - که در شماره های پیشین آوردیم - اشاره کرد .
2 . سال های ظهور
احادیثی که به بررسی سال های ظهور می پردازند، حوادث، اتفاقات و نشانه های بیشتری را بیان می کنند و گستره محدودتری را به تصویر می کشند که از جمله آنها همان علاماتی است که از کتاب الارشاد شیخ مفید در پایان بخش پیشگویی های ائمه (ع) آوردیم .
در احادیث دیگر هم چنین آمده است:
امام صادق (ع) فرمودند:
زمانی که مردم در عرفات ایستاده اند، وقتی سواری که بر شتری تیزپا نشسته آنها را از مرگ خلیفه خبردار می کند و با مرگ او فرج آل محمد (ص) و همه مردم می رسد . (1)
ابوبصیر می گوید: از امام صادق (ع) شنیدم که می فرمودند:
کسی که مرگ عبدالله را برای من ضمانت کند من هم ظهور قائم را برای او ضمانت می کنم .
سپس فرمودند:
وقتی عبدالله بمیرد مردم پس از او با کسی متحد نشوند! ان شاءالله و این جریان بدون امامتان آرام نمی شود و حکومت و لطنت سالانه و طولانی مدت از بین می رود، مدت سلطنت های پادشاهان به ماه و روز نمی کشد . پرسیدم: آیا این دوران طول می کشد؟ فرمودند: «هرگز!» (2)
از امام باقر (ع) نقل شده که فرمودند:
وقتی بنی فلان به خاطر چیزی که میان آنهاست دچار تشتت و اختلاف شدند منتظر فرج باشید و فرج شما جز با اختلاف بنی فلان محقق نمی شود پس آنگاه که گرفتار اختلاف شدند چشم انتظار صیحه ای در ماه رمضان و قیام قائم (ع) باشید که خدا هرچه را بخواهد انجام می دهد . قائم قیام نمی کند و شما هم آنچه را عاشقش هستید نخواهید دید تا وقتی بنی فلان بر سر آنچه در بینشان است مبتلا به اختلاف و درگیری شوند و وقتی چنین شد مردم به آنها (ملکشان) طمع می کنند و وحدت ویکپارچگی ازبین می رودو سفیانی شورش می کند . سپس ادامه دادند، بنی فلان بالاخره سلطنت خواهند کرد و پس از پادشاهی، آنها به اختلاف دچار می شوند و سلطنتشان به باد می رود و حکومتشان پراکنده و متشتت می شود . . . (3)
3 . سال ظهور
در این قسمت احادیث به طور دقیق حوادثی را بیان می کنند; خصوصا در نیمه دوم سال که از شورش سفیانی در رجب شروع می شود و با ندای آسمانی در ماه رمضان و شهادت نفس زکیه در 25 ماه ذی حجة ادامه می یابد و به ظهور نور مبارک حضرت مهدی (ع) در عاشورایی که با شنبه مصادف شده است ختم می شود . این روایات علامت های حتمی ظهور را که مدتی پیش از آن واقعه عظیم واقع می شود در برمی گیرد و از مسلماتی است که به آنها یقین داریم و معتقدیم در مورد آنها بدا (4) (تقدیم و تاخیر ناشی از برخی علل) رخ نمی دهد . همه مؤمنان لازم است که این نشانه را به خوبی بشناسند و کسانی را که به دروغ ادعای مهدویت کردند با کمک آنها به راحتی و با قاطعیت تکذیب کنند . پس از وقوع این علائم حتمی است که فرج مؤمنین می آید و خداوند تبارک و تعالی درد سینه هایشان را شفا داده و پریشانی را از دل های ایشان می زداید .
تمامی ائمه (ع) وقتی که از حضرت مهدی (ع) و علائم ظهور ایشان و نزدیکی قیامشان صحبت می کرده اند در برخی موارد متذکر می شده اند که بعضی از این نشانه ها از حتمیات ظهور است و به طوری که اگر آنها محقق نشده باشند حضرت مهدی (ع) ظهور نخواهند کرد .
4 . نشانه های برپایی قیامت
این نشانه ها که عبارتند از خارج شدن جنبنده ای از زمین (دابة الارض) که با مردم صحبت می کند و طلوع خورشید از مغرب و آتشی که از عمق زمین خارج می شود و مردم را به سوی محشر و قیامت سوق می دهد و . . . از جمله روایاتی که به تبیین آنها می پردازد این حدیث است که حضرت امیر (ع) فرمودند که حضرت رسول (ص) می فرمودند:
ده چیز حتما پیش از قیامت خواهد آمد: سفیانی، دجال، دود، جنبنده (دابة)، خروج حضرت مهدی (ع) و طلوع خورشید از مغرب و فرود آمدن عیسی و فرو رفتن زمین در مشرق و فرو رفتن در جزیره العرب و آتشی که از اعماق زمین خارج می شود و مردم را به سوی محشر سوق می دهد . (5)
بخش دوم - علامت های مخصوص سال ظهور
به زودی به حوادثی که در این سال بروز پیدا می کند اشاره می کنیم . سالی که به زودی با نشانه ها و حوادث سال مشرف به ظهور امام بزرگوارمان حضرت مهدی (ع) است همراه خواهیم شد . آن گونه که طبق ترتیب زمانی آنها در روایات معصومین (ع) بیان شده تا به آرزو و هدف خویش نایل شویم مومنان تصوری کلی و فراگیر از این حوادث و نشانه ها وبا علم به اینکه آنها جزء حتمیات هستند داشته باشند . این علائم حتمی آن طور که در روایات زیادی از آنها یاد شده پنج نشانه اند; امام صادق (ع) فرمودند:
پنج چیز قبل از قیامت قائم (ع) می باشند: 1 - یمنی 2 - سفیانی 3 - منادی ای که از آسمان ندا می دهد 4 - فرو رفتن (خسف) در بیابان 5 - کشته شدن نفس زکیه (6) .
حوادث سال ظهور بسیار زیادند که به بارزترین و آشکارترین آنها - البته با توجه به ترتیب زمانی آنها به قدری که با توجه به روایاتی که در دسترس داریم و امکان آن وجود داشته باشد - اشاره می کنیم . پیش از ورود به بحث لازم است به حوادثی که به طور اجمالی به آنها اشاره شده و به طور کلی و عمومی بر سال ظهور و ویژگیهای آن دلالت می کند نظری بیفکنیم .
1 . فرد بودن رقم سال ظهور
از امام صادق (ع) نقل شده که فرمودند:
حضرت جز در سال فرد مانند یک، سه، پنج، هفت یا نه قیام نمی کنند . (7)
این حدیث سال ظهور را به طور اجمالی معرفی می کند و لیکن زمان ظهور مبارک حضرتش را برخی احادیث دقیق تر مشخص می کنند . ابوبصیر از امام صادق (ع) نقل کرده اند:
در روز عاشورا که روز به شهادت رسیدن حسین بن علی (ع) می باشد قیام خواهند کرد: «گویا در روز شنبه ای که عاشورا است با او هستم در حالی که میان رکن و مقام ایستاده و جبرئیل در مقابلش برای بیعت با او دعوت می کند و شیعیان از نقاط مختلف زمین با طی الارض به سوی او می شتابند که با او بیعت کنند و خداوند تبارک و تعالی به وسیله ایشان زمین را همان طور که از ظلم و جور پر شده از عدالت و دادگستری پر کند (8) .
با توجه به این روایت ها و دیگر روایات که در دسترس داریم می توانیم بعضی از ویژگی های سالی را که ان شاءالله ظهور خواهند کرد بیان کنیم که طبق نظام عددی یا رقمی و بر حسب تقویم اسلامی سال ظهور فرد است و روز طلوع آن خورشید تابان هم شنبه دهم محرم الحرام که مصادف با عاشورای حسینی است .
2 . سالی همراه با باران فراوان
از نشانه های سال ظهور این است که در آن سال باران بسیاری می بارد و به خاطر این بارش زیاد محصولات و میوه ها و خرماهای مختلف خراب شده و از بین می روند چرا که باران گاهی رحمت است و نعمت و گاه عذاب و نقمت . از امام صادق (ع) روایت شده که فرمودند:
پیش از ظهور قائم (ع) در آن سال باران فراوانی می بارد که محصولات و خرماهای مختلف نخلستانها از بین می رود ولی شما از این حادثه شکایت نکنید . (9)
و سعید بن جنیده چنین نقل کرده است:
در سالی که حضرت مهدی (ع) ظهور می کنند بیست و چهار باران نازل می شود که اثرات و برکات آن مشهود خواهد شد . ان شاءالله (10)
و بر همین اساس است که می توان به معنای چنین احادیثی پی برد که: امام صادق (ع) فرمودند:
در سال پیروزی حضرت فرات چنان شکافته می شود که آب وارد کوچه های کوفه می شود
و در روایتی دیگر:
در سال پیروزی فرات شکافته شده و آب های آن وارد کوچه های کوفه می شود . (11)
3 . سالی آکنده اززمین لرزه هاوخوف وفتنه های بسیار:
امام صادق (ع) فرموده اند:
از نشانه های قیام آن حضرت این است که در سالی پر از زلزله و سرما اتفاق می افتد . (12)
مهدی را به شما بشارت می دهم که پس از پدید آمدن اختلافات در میان امتم و زلزله های بسیار ظهور خواهد کرد . (13)
در آن زمان اختلافات شدید و فتنه های بسیار در زمین پیش می آید . (14)
پیش از این کشتار «یبوح » پیش خواهد آمد . «حاضران پرسیدند:» «یبوج » یعنی چه؟ حضرت فرمودند: «یعنی دائمی است و بدون وقفه ادامه می یابد . (15)
پیش از آمدن قائم دو مرگ مشاهده خواهد شد، مرگ قرمز و مرگ سفید به طوریکه از هر هفت نفر 5 نفر بمیرند .» (16)
حضرت علی (ع) فرمودند:
پیشاپیش حضرت مهدی مرگ سرخ و مرگ سفید پیش می آید و حمله ملخ ها در زمان او و در غیر زمانش مانند رنگ های خون کشتار قرمز (ناشی از جنگ) و شمشیر است و مرگ و میر سفید به خاطر طاعون خواهد بود . (17)
عبدالله بن بشار از امیرالمومنین علی (ع) نقل کرده است که فرمودند:
زمانی که خداوند تبارک و تعالی اراده کند که قائم آل محمد (ع) را ظاهر نماید با جنگی که آغاز و پایانش در ماه صفر است شروع می کند که این ابتدای قیام قائم ما (اهل بیت) است . (18)
جابربن جعفی می گوید: «از امام باقر (ع) پرسیدم که معنای آیه «ولنبلونکم بشی ء من الخوف والجوع » (19) چیست؟» حضرت فرمودند:
جابر (این آیه) یک معنای خاص دارد و یک معنای عام . معنای خاص، گرسنگی درکوفه است که خداوند آن را مخصوص دشمنان آل محمد علیهم السلام قرار داده و به وسیله آن، آنها را هلاک می کند . ولی معنای عام آن در شام محقق می شود که اهل آنجا به خوف و هراس و گرسنگی مبتلا می شوند که احدی به مانند آن مبتلا نشده باشد و گرسنگی پیش از قیام قائم (ع) است و خوف و هراس پس از قیام قائم (ع) . (20)
امام باقر (ع) می فرمایند:
حضرت مهدی (ع) جز در شرایط زیر ظهور نمی کند . مردم شدیدا دچار هراس و گرفتار زلزله های بسیار و طاعون شوند و جنگ نمایان و شدیدی میان اعراب واقع شود . اختلاف در دین و آیین پیدا کرده و وضعیت و احوالشان متغیر گشته باشد . هر کس آرزویی داشته باشد آرزویش در هر صبح و عصر مرگ است تا آنجا که فرمودند: قیام ایشان پس از یاس و ناامیدی (مردم) ست خوشا به حال کسی که او را درک کند و از یاورانش باشد وای و صدها وای بر آن که با او مخالفت کند و از امرش نافرمانی و سرپیچی نماید . (21)
ابوبصیر از امام صادق (ع) نقل کرده که فرمودند:
ناچار پیش از قیام فتنه ای پیش می آید که مردم در آن گرسنه می شوند و هراس شدیدی از کشتارها در دلشان می افتد و مبتلا به کاستی و کم شدن اموال و محصولات و جان هایشان می شوند . این مساله در قرآن مطلبی روشن و واضح است و سپس حضرت این آیه را تلاوت فرمودند:
و لنبلونکم بشی ء من الخوف والجوع و نقص من الاموال والانفس والثمرات و بشر الصابرین (22)
از این مجموع احادیث شریفه که سال ظهور را توصیف می کنند در می یابیم که آن سال، سالی است با زمین لرزه ها و فتنه های بسیاری که حکایت از نبود و فقدان ثبات سیاسی در برخی کشور و کثرت اختلافات و جنگ ها می کنند که آن هم به جنگی جهانی ختم می شود که در روایات از آن به جنگ و معرکه قرقیسیا یاد شده است (که به زودی به آن اشاره خواهیم کرد) و نتیجه زیاد شدن جنگ ها، خوف و هراس و گرسنگی و کشتارها و مرگ و میرها می باشد و حوادث و اتفاقات این سال به ظهور حضرت مهدی (ع) منتهی شده جهان پر از عدل و قسط می گردد .
پس از ذکر این احادیث که اشاره ای گذرا به احادیث سال ظهور داشتند طی بخش های آتی به احادیثی که دقیق ترین سال و خصوصا نیمه دوم آن را توصیف می کنند، خواهیم پرداخت .
ادامه دارد
پی نوشت ها:
1 . غیبت نعمانی، ص 179، بحارالانوار، ج 52، ص 240; بشارة الاسلام، ص 122 .
2 . بحاراالانوار، ج 52، ص 210; بشارة الاسلام، ص 123 .
3 . غیبة النعمانی، ص 171; بحارالانوار، ج 52، ص 232 .
4 . به مساله بدا درشماره های بعدی مفصلا خواهیم پرداخت .
5 . الغیبة، شیخ طوسی ص 267، بحارالانوار، ج 52، ص 209; بشارة الاسلام 14 .
6 . الارشاد، شیخ مفید، ج 2، ص 279; کمال الدین، ص 649; الغیبة، شیخ طوسی، ص 267; اعلام الوری . ص 426 .
7 . اعلام الوری، ص 430; بحارالانوار، ج 2، ص 291; منتخب الاثر، ص 464 .
8 . الارشاد، شیخ مفید، ج 2، ص 379; اعلام الوری، ص 430 .
9 . اعلام الوری، ص 428; بشارة الاسلام، ص 125; الارشاد، شیخ مفید ج 2، ص 377 .
10 . اعلام الوری، 429، الغیبة، شیخ طوسی، 269 .
11 . اعلام الوری، ص 429; بشارة الاسلام، ص 125; الارشاد، شیخ مفید ج 2، ص 377; الغیبة شیخ طوسی، ص 274 .
12 . یوم الخلاص، ص 543، بیان الائمه (ع) ج 2، ص 431 .
13 . کمال الدین، ص 655، بحارالانوار ج 52، ص 182 .
14 . المهدی والممهدون، ص 49، کمال الدین ص 655، بحارالانوارج 52، ص 182 .
15 . کمال الدین، ص 655، بحارالانوار، ج 52، ص 182 .
16 . کمال الدین، ص 655، بحارالانوار ج 52، ص 182 .
17 . الغیبة، نعمانی، 185، الارشاد، شیخ مفید، ج 2، ص 372; الغیبة، شیخ طوسی، ص 267 .
18 . بیان الائمه ج 1، ص 335 .
19 . سوره بقره (2) آیه 155 .
20 . الغیبة، نعمانی، ص 168; بحارالانوار، ج 52، ص 229 .
21 . بحارالانوار، ج 52، ص 231; الزام الناصب، ج 2، ص 162; المهدی، آیت الله صدر، ص 198 .
22 . الغیبة، نعمانی، ص 168; بحارالانوار ج 52، ص 229 .