قدرت ستیزی با گفتمان فرهنگ عامه و فولکلور در اشعار احمد شاملو (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مجموعه افسانه ها، تصنیف های عامه، فرهنگ عامه، مجموعه عقاید و اندیشه ها، قصه ها، آداب ورسوم، ترانه ها و هنرهای ابتدایی یک ملت را «فولکلور» می نامند. در کنار ادب رسمی که زبان ساخته وپرداخته حاکمیت است و به نوعی با انواع ساختارهای «قدرت» ملائم و ملازم است، «ادبیات عامه» از منابع رسمی جامعه صادر نشده و هیچ «قدرتی» در خلق و امتداد آن نقش نداشته است. این پژوهش به بررسی گفتمان های «قدرت ستیزانه» در ادبیات عامه می پردازد و تحلیل می کند که ادبیات عامه چگونه با فاصله گیری از منابع قدرت و اقتدارگرایی، تلاش می کند جلوه های اقتدارگرایی را تحدید و با آن ستیز کند. همچنین، بررسی می شود که در این مسیر از چه لوازم و راهکارهایی استفاده می کند. کمتر زمانی بوده است که ادبیات و آثار ادبی ، از دغدغه های قدرت ستیزانه عاری باشد، اما از آغاز دهه 1320 تا پایان دهه 1350 ه .ش، تحت تأثیر تحولات اجتماعی-اقتصادی و تعلیمات احزاب و برپایه گرایش های سیاسی-فلسفیِ مسلط بر جهان معاصر، نوعی ادبیاتِ ستیز در ایران رشد می یابد که مبارزه با استبداد و استعمار را مضمون اصلی فرهنگ رایج می کند و در ارتباطِ برهم کنشگرِ ادبیات و جامعه، مبارزه جویی و انقلابی گری، اصالت نظری و عملی می یابد. در تأثیرپذیری از این فضای به وجودآمده که قدرت و اقتدارگرایی به بوته نقد و چالش کشیده شد، احمد شاملو با توجه به علاقه ویژه ای که به فرهنگ و ادب عامه داشت، موفق به خلق نوعی ادب عامه شد که یکی از دستاوردهای آن «ستیز و تحدید قدرت و اقتدارگرایی» با زبان و امکانات ادبیات عامه بود.Opposition to Power through the Discourse of Folk Culture and Folklore in Ahmad Shamlou's Poetry
The collection of legends, folk ballads, folklore, beliefs, ideas, tales, customs, songs, and the early arts of a nation is called “folklore”. Alongside official literature, which is crafted and endorsed by those in power and is aligned with various structures of “authority”, “folk literature” does not originate from official sources within society and no “authority” plays a role in its creation and continuation. This research examines the “anti-authoritarian” discourses within folk literature and analyzes how folk literature, by distancing itself from sources of power and authoritarianism, strives to limit and oppose manifestations of authoritarianism. It also explores the tools and strategies used in this endeavor. Rarely has literature and literary works been devoid of anti-authoritarian concerns, but from the early 1940s to the late 1970s, influenced by socio-economic changes and the teachings of political parties, and based on the prevailing political-philosophical trends in the contemporary world, a type of combative literature emerged in Iran. This literature made the struggle against despotism and colonialism the main theme of the prevailing culture, and in the interactive relationship between literature and society, militancy and revolutionary spirit gained theoretical and practical authenticity. Influenced by this environment, where power and authoritarianism were subjected to criticism and challenge, Ahmad Shamlou, with his special interest in folk culture and literature, succeeded in creating a type of folk literature, one of the achievements of which was “opposing and limiting power and authoritarianism” using the language and capabilities of folk literature.
تبلیغات
