مقایسه تطبیقی نظریات تفسیری ابن عاشور و علامه طباطبایی پیرامون آیه 124 سوره بقره
آرشیو
چکیده
مقایسه تطبیقی تفسیر مفسران پیرامون آیات و موضوعات قرآنی از جمله راه های فهم صحیح مراد الهی است. در این روش، آراء مفسران قرآن براساس شواهد قرآنی، عقلی و نقلی مورد مقایسه و ارزیابی قرار می گیرد و نظر صحیح پیرامون آیه و موضوع منتخب، تبیین می شود. ابن عاشور و علامه طباطبایی روش تفسیری قرآن به قرآن را مبنای تفسیر خود قرار داده اند. بر این اساس، مقایسه و ارزیابی نظریات تفسیری این دو مفسر با یکدیگر اهمیت به سزایی دارد و موجب فهم مراد الهی براساس سیاق آیات قرآن می شود. آیه 124 سوره بقره افزون بر ارائه نمایی کلی از مکالمه حضرت ابراهیم با خداوند و درخواست های وی از ذات ربوبی، حاوی مفاهیم و اصطلاحات مهم کلمات، ابتلاء و امامت است که فهم معنای دقیق حقیقی آن ها تأثیر مهمی در شکل گیری زمینه فکری و اعتقادی مسلمانان نسبت به سنت های الهی همانند ابتلاء و نیز موضوع مهم و اصولی امامت دارد. در همین راستا، تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تفسیر آن دو مفسر پیرامون محتوای آیه 124 سوره بقره از جمله: اصطلاحات مهم قرآنی ابتلاء، کلمات و امامت و نیز درخواست حضرت ابراهیم برای اعطای امامت به ذریه اش و در نهایت پاسخ خداوند به او، پرداخته است. براین اساس، ابن عاشور و علامه طباطبایی، سیاق واحدی را بر آیه شریفه در نظر می گیرند و درباره دعای ابراهیم و پاسخ خداوند به آن؛ نظری مشابه با همدیگر مطرح نموده اند، اما زمان شروع ابتلای ابراهیم و تفسیر اصطلاحات قرآنی مذکور در آیه محلّ اختلاف این دو مفسر است. ابن عاشور اصطلاحات مذکور را همانند مفسران سلف فریقین تفسیر نموده است، حال آنکه علامه طباطبایی ضمن استناد به آیات متعدد قرآنی، تفسیری بدیع و متفاوت از اصطلاحات قرآنی آیه محلّ بحث ارائه نموده است.A Comparative Analysis of the Exegetical Theories of Ibn Ashur and Allamah Tabatabai on Verse 124 of
A comparative analysis of exegetical interpretations of Quranic verses and themes – such as the method of understanding divine intent – relies on evaluating the views of scholars against Quranic, rational, and transmitted evidence. Ibn Ashur and Allamah Tabatabai both adopt the Quran-centered exegesis approach (tafsir bi al-Qur’an), making their comparative study significant for discerning the intended meaning of verses within their contextual framework. Surah Al-Baqarah, Verse 124, beyond narrating Prophet Ibrahim’s (PBUH) dialogue with God and his requests, contains pivotal Quranic concepts such as trial (ibtila), words (kalimat), and imamate (leadership). Understanding these terms profoundly shapes Muslim theological and ideological perspectives on divine trials and the foundational concept of imamate. This study, employing a descriptive-analytical methodology, examines the interpretations of these two scholars regarding Verse 124, focusing on: Key Quranic terms (ibtila , kalimat , imamate); Prophet Ibrahim’s (PBUH) supplication for granting imamate to his progeny; God’s response to his request. The findings of this study reveal that both scholars share a common contextual framework for interpreting the verse and express similar views on Abraham’s supplication and God’s reply. However, they diverge on the timing of Ibrahim’s trial and the interpretation of the Quranic terms mentioned. Ibn Ashur aligns his interpretation of these terms with traditional Sunni exegesis (e.g., early scholars of both Sunni and Shia schools). Allamah Tabatabai, however, proposes a novel interpretation grounded in multiple Quranic verses, offering a distinct analysis of the debated terms.
تبلیغات
