مطالعه تطبیقی تأثیر سازوکارهای نظارتی و کنترلی مؤثر بر مسئولیت کیفری شخص حقوقی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
یکی از دفاعیاتی که اشخاص حقوقی در مواجهه با اتهامات وارده به آن استناد می کنند، این است که رفتار نماینده شرکت خودسرانه و مغایر سیاست های کلی شرکت بوده است. به واقع ایشان ادعا دارند با آنکه شخص حقوقی اقدامات لازم برای پیشگیری از جرم ارتکابی را به کار بسته، نماینده قانونی با نقض قواعد داخلی شرکت مبادرت به رفتاری مجرمانه کرده است. در این میان، پرسشی که مقامات قضایی با آن مواجه می شوند، این است که در فرض صحت این ادعا، اقدامات مذکور چه تأثیری بر مسئولیت کیفری شخص حقوقی دارند. این پژوهش که از نوع کاربردی بوده و به شیوه توصیفی تحلیلی، با استفاده از منابع کتابخانه ای و رویکردی تطبیقی نگارش یافته است، به تحلیل این مسئله می پردازد. نتیجه این تحقیق آن است که نظام های حقوقی در پاسخ به پرسش فوق طریق واحدی را نپیموده اند. برخی از آنان، به فراخور قواعد حقوقی خود، نقشی را به این اقدامات اختصاص داده اند. بعضی دیگر نیز در این باره موضع سکوت اتخاذ کرده اند و در نتیجه رویکرد آنان در هاله ای از ابهام قرار دارد. چهار اثر عمده که بر اثبات چنین اقداماتی بار شده است عبارت اند از خدشه بر ارکان مسئولیت نیابتی، انتفاء مسئولیت کیفری، شمول قواعد تخفیف مجازات و صدور قرار تعلیق تعقیب کیفری. در تحلیل نظام حقوقی ایران به نظر می رسد، علی رغم فقدان صراحت قانونی، می توان نظارت و کنترل مؤثرِ شرکت بر رفتار نماینده را در کاهش مجازات شخص حقوقی یا بهره از نهادهای ارفاقی، مانند تعلیق تعقیب، مؤثر دانست. همچنین وفق قواعد موجود، برائت اشخاص حقوقی از مسئولیت به استناد این اقدامات وجه قانونی ندارد.A Comparative Study of the Role of Effective Monitoring and Control Mechanisms on Corporate Criminal Responsibility
Corporations often defend against criminal accusations by asserting that the wrongful actions of their representatives were arbitrary and contrary to the company’s established policies. They claim that despite implementing all reasonable preventative measures, the representative's criminal conduct violated the corporation's internal regulations. This raises a pivotal issue for judicial authorities, that is, whether these preventative measures influence corporate criminal responsibility if the corporation's claim is valid. This research, employing a descriptive-analytical method and a comparative approach, seeks to elucidate and analyze this issue. The findings reveal diverse approaches across different legal systems. While some legal systems recognize the significance of these measures, others do not address them, resulting in ambiguous interpretations. The study identifies four main legal consequences of establishing such measures: negation of vicarious (responsibility) liability, avoidance of criminal responsibility, mitigation of punishment, and the potential for agreements to suspend prosecution of corporations. An analysis of Iran's legal system suggests that, despite legal ambiguities, effective corporate monitoring and control over representatives' behavior can mitigate corporate punishment or persuade prosecutors to issue an agreement to suspend prosecution.