شناسایی وردش های زمانی و مکانی دمای رویه زمین در حوضه ی آبریز گاوخونی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
حوضه ی آبریز گاوخونی با مساحت تقریبی 42 هزار کیلومترمربع در مرکز ایران قرار گرفته و رودخانه ی زاینده رود به عنوان بزرگ ترین رودخانه فلات مرکزی ایران به طول تقریبی 400 کیلومتر در این حوضه در جریان بوده و حیات بسیاری از سکونتگاه های شهری و روستایی وابسته به این رود است. طی سال های گذشته تغییرات اقلیمی و به تبع تغییرات دمایی تنش های زیادی را به این حوضه وارد کرده است. هدف از مطالعه ی حاضر بررسی تغییرات دما در حوضه ی گاوخونی به کمک داده های سنجنده ی مودیس تررا می باشد. در همین راستا داده های این سنجنده در تفکیک مکانی 1×1 کیلومتری و برای بازه ی زمانی 1/1/1379 تا 29/12/1402 به صورت روزانه از تارنمای ناسا دریافت گردید و داده های این سنجنده بر روی حوضه استخراج شد. در گام بعدی تفکیک زمانی داده ها از روزانه به ماهانه و فصلی تبدیل شد و شیب خط رگرسیون بر روی سری زمانی داده ها برازش داده شد. یافته ها نشان می دهد به طور کلی در فصول بهار، تابستان و زمستان روند افزایش دمای رویه دیده می شود اما در فصل زمستان روند افزایش دما بر روی ارتفاعات غربی و جنوبی حوضه نمود بالایی دارد به گونه ای که نرخ روند افزایش دما در این فصل بر روی مناطق یادشده به 4 درجه ی سلسیوس به ازاء هر دهه نیز می رسد. همچنین بررسی رابطه ی میان نرخ تغییرات دما- ارتفاع به روشنی گویای این مسئله است که در فصل زمستان به ازاء افزایش ارتفاع آهنگ روند افزایشی دما نیز بیشتر می شود و این مسئله از این رو دارای اهمیت بالایی است که ذخایر برفی در ارتفاعات حوضه نقش بالایی در تأمین آب رودخانه ی زاینده رود دارند.Detecting temporal and spatial changes in land surface temperature (LST) in the Gavkhuni Basin
The Gavkhuni basin with an area of approximately 42 thousand square kilometres is located in the central region of Iran. The Zayandehroud River is the largest river within the central plateau stretching over 400 kilometers in this basin. The livelihoods of many urban and rural settlements rely heavily on the presence of this river. However, over recent years, the basin has experienced significant tensions as a result of climate change and subsequent trends in temperature. This study aims to analyze land surface temperature trends in the Gavkhuni basin using MODIS Terra (MOD11A1) data. The data from this product, at a spatial resolution of 1×1 km, were obtained daily from the NASA website for the period spanning from 1379/1/1 to 1402/12/29. The temporal resolution was changed from daily to monthly and seasonal, and a regression line slope was fitted to the time series. The results demonstrate a general increasing trend in temperature during spring, summer, autumn, and winter seasons. In winter, the western and southern highlands of the basin experience a pronounced rise in temperature, with an increase of over 4 degrees Celsius per decade. Furthermore, the analysis of the relationship between temperature changes and altitude reveals that, in winter, temperature rises with increasing altitude. This finding is of great significance as the snow-covered areas in the high elevations play a vital role in the water supply of the Zayandehroud River.
تبلیغات
