جایگاه شاه و درویش هلالی استرآبادی، و پیشینه و تحلیل آن (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بدرالدّین هلالی جغتایی از شعرای مهم و تأثیرگذار اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری است که خصوصاً در غزل و مثنوی از سرآمدان عصر خود بوده است. مشهورترین منظومه او شاه و درویش است که در عصر خود و پس از آن معروف بوده و حتّی به اقتفای آن در ادبیات ترکی هم کسانی چند داستان شاه و درویش ترکی سروده اند. روایت های مختصر از داستان عاشقانه شاه و درویش در آثار پیش از روزگار هلالی هم وجود داشته و ما در این مقاله مهمترین نمونه های منظوم و بعضاً منثور آن را که عمدتاً در آثار عرفانی خصوصاً منابع مرتبط با عرفان جمالی آمده نقل کرده و وجوه شباهت و تفاوت آنها را با هم بررسی کرده ایم و در ادامه شاه و درویش هلالی را هم با آنها مقایسه کرده و نوآوری های هلالی در پرداخت داستان را متذکّر شده ایم. شاه و درویش هلالی از سه منظر ادبی، عرفانی و اخلاقی حائز اهمیّت است که از این میان جنبه اخلاقی و تعلیمی این منظومه هم که تا به حال به آن توجّه نشده بسیار مهم است. شاعر به طور ضمنی در این منظومه توصیه های خود به نهاد قدرت در زمینه لزوم رعایت عدالت و توجّه به توده مردم و همچنین فوایدی را که حکمران از قبل آن می تواند به دست بیاورد یادآور می شود و همین نکته این منظومه را تا حدّ یک سیاست نامه ارتقا می دهد.the position of shah va darwish of hilali astarabadi, and its background and analysis
badr al-din hilali jaghatai is one of the most important and influential poets of the late 9 th and early 10 th centuries of hijri. he was one of the great poets of his time in ghazal and masnavi formats. shah va darwish is his most famous in his era and after. in Turkish literature, several masnavis have been written with this theme under its influence. there was a story of the king and the darwish in the works related to romantic mysticism in the days before hilali. we have presented examples of these stories in this article and examined their similarities and differences. in the following, we have compared shah va darwish of hilali with them and also mentioned his innovations. shah and daewish of hilali is important from three literary, mystical and moral aspects. among these, no attention has been paid to its moral aspect until now. in this verse, the poet expresses his advice to the rulers in a veiled manner. and he reminds them of the need to observe justice and reminds them of the benefits of observing justice. and this point has turned shah va darwish of hilali into a political document.
تبلیغات
