تحلیل ارتباط بین تغییرات کاربری اراضی و سنجه های سیمای سرزمین (مطالعه موردی: حوزه آبخیز باراندوزچای، زیر حوضه آبخیز دریاچه ارومیه) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، تحلیل ارتباط بین تغییرات کاربری اراضی در دوره های زمانی مختلف با استفاده از سنجه های سیمای سرزمین در حوضه آبریز باراندوزچای در آذربایجان غربی است. بدین منظور، تصاویر ماهواره ای سنتینل-۲ (Sentinel2) مربوط به سال های 1395 و 1401 از سایت کپورنیک اتحادیه اروپا دریافت گردید. سپس روش های پیش پردازش در محیط نرم افزارهای مختلف اعمال و تصاویر مربوطه به محیط نرم افزار eCognition ارسال شد. برای سنجه های سیمای سرزمین از نرم افزار Fragstats 8.2 در دو سطح سیما (22 سنجه) و کلاس (13 سنجه) کمّی سازی و محاسبه شدند. در سطح کلاس پهنه آبی، نتایج نشان می دهند در هر دو سال، بیشترین مقدار سنجه تکه شدگی (SPLIT) و کمترین مقدار سنجه یکپارچگی (COHESION) به دست آمده است. کلاس مرتع دارای بیش ترین مقدار در شاخص (SHAPE-MN) و (LSI) داشته است که این نشان دهنده بی نظمی در لکه های مرتع است. شاخص های (ENN_MN)، (CONTAG) و (COHESION) که به ترتیب نشان دهنده ی میانگین فاصله نزدیک ترین همسایه اقلیدسی، شاخص سرایت و شاخص پیوستگی لکه روند کاهشی را از سال 1395 نسبت به سال 1401 تجربه کرده است. شاخص های شاخص شکل لکه (LSI)، تعداد لکه (NP) بی نظمی را نشان می دهد که روند افزایشی داشته است و نشان دهنده افزایش بی نظمی در منطقه موردمطالعه است. نتایج حاصل از سطح سیما نشان داد که پراکنش لکه ها در حوزه آبخیز باراندوزچای یکنواخت است و افزایش تعداد لکه ها، افزایش حاشیه و کوچک شدن لکه ها باعث تکه شدگی و درنتیجه ایجاد لکه های جدا از هم در حوزه آبخیز باراندوزچای می شود. این نتایج می تواند در مدیریت کاربری اراضی و حفاظت منطقه موردمطالعه برای نسل های آتی مفید باشد.Analysis of the Relationship between Land Use Changes and Land Cover Metrics: The Case of Barandozchay Watershed
This study analyzes the relationship between land use changes over different time periods and land cover metrics using data from the Barandozchay watershed in West Azerbaijan Province, Iran. To achieve this goal, Sentinel-2 satellite images for the years 2016 and 2022 were obtained from the European Union's Copernicus website. Pre-processing techniques were applied using various software tools, and the images were classified through knowledge-based and object-oriented methods in the eCognition software environment. Land use maps were generated, and land cover metrics were quantified and calculated at landscape and class levels using Fragstats 8.2 software.The results at the class level showed that the split index (SPLIT) had the highest value for the blue area, while the cohesion index (COHESION) had the lowest value in both years. The grassland class exhibited the highest SHAPE-MN and LSI indices, indicating patch disorder. If protective measures are not implemented, further degradation of grasslands in the Barandozchay watershed could occur in the coming years.At the landscape level, the results revealed a decreasing trend in most indices related to watershed connectivity. The ENN_MN index, representing the mean Euclidean distance between nearest neighbors, the CONTAG index, representing contagion, and the COHESION index, representing patch cohesion, all showed a decline from 2016 to 2022. Conversely, the LSI and NP indices displayed an increasing trend, indicating greater irregularity within the area.The findings also showed that the blue area experienced the highest level of fragmentation, whereas dry farming exhibited the least. Additionally, grassland patches demonstrated the highest connectivity, while dry farming patches had the lowest. At the landscape level, the results indicated a uniform distribution of patches in the Barandozchay watershed. The increasing number of patches, extended margins, and reduced patch size led to fragmentation and the formation of smaller, isolated patches.These outcomes highlight the ongoing land use changes and their impact on the structure and connectivity of the landscape. They provide valuable insights for land use management and conservation efforts in the study area, ensuring the sustainability of natural resources for future generations.
تبلیغات
